Dragen MOOC’s wel bij aan daadwerkelijke onderwijsinnovatie?

In de al wat oudere bijdrage Are Universities Afraid of Online Learning? laat Justin Marquis zien dat de recente institutionele initiatieven op het gebied van massive open online courses eigenlijk helemaal niet bedoeld zijn voor daadwerkelijke vernieuwing van het onderwijs.

Universiteiten, die het initiatief nemen tot commerciële massive open online courses, zoals edX, zijn niet gericht op radicale of disruptieve innovatie. Zij willen vooral hun dominante positie behouden door middel van incrementele vernieuwingen. Dat stelt blogger Justin Marquis in een al wat oudere post, die op mijn ‘later te lezen’-lijstje stond. Deze MOOC’s lijken inderdaad vooral bedoeld om grote groepen belangstellenden uiteindelijk aan de traditionele instelling te binden, onder meer via uiteindelijke certificering.

Commerciële massive open online courses zijn vooral gericht op het bereiken van grote massa’s lerenden, terwijl het didactisch concept niet veranderd. Dat heeft tot gevolg dat niet echt sprake is van leerzame interactie, maar van het consumeren van informatie.

Marquis vraagt zich af of het gebrek aan paradigmaverandering niet symptomatisch is voor het verzet van organisaties ten opzichte van grote veranderingen. Hij stelt:

Perhaps higher education is suffering from a philosophical innovation obstruction which may be the cause of the sustaining innovation rather than a symptom of it.

Het industriële onderwijsmodel, gericht op het zo efficiënt mogelijk afleveren van grote groepen afgestudeerden op basis van een standaard curriculum, lijkt diep geworteld in de genen van het onderwijs. Deze ‘filosofische belemmering’ vormt volgens Marquis vermoedelijk de belangrijkste drempel voor verandering.

Er is inderdaad niets zo moeilijk als van paradigma te veranderen. Als mensen gebrek aan tijd of geld hebben, dan kun je hen faciliteren. Als mensen ICT niet kunnen hanteren, dan kun je hen dat leren. Maar een paradigmashift vraagt in de eerste plaats om verandering van je mind set. En dat is erg ingewikkeld om van binnen uit te initiëren.

Daadwerkelijke onderwijsinnovaties worden volgens Marquis dan ook vooral extern geïnitieerd, door druk van buiten af. Dat kan bijvoorbeeld doordat maatschappelijke organisaties op een andere manier gaan aankijken tegen diploma’s en certificaten.