Doet de docent er wel toe bij online leren?

Het belang van docent-student interactie was één van mijn uitgangspunten bij het ontwikkelen van de massive open online course over e-learning. Uitkomsten van een recente studie naar een Coursera MOOC stellen vraagtekens bij dit uitgangspunt.

Terry Anderson bespreekt een studie waarin onderzoekers hebben gekeken naar de impact van interactie van docenten binnen een Coursera MOOC. Bij één groep studenten was geen sprake van interactie van studenten via een forum, terwijl bij een andere groep wel sprake was van interactie door een docent en een docent-assistent.

Anderson schrijft:

The study concluded that teacher presence had no significant relation to course completion, most badges awarded, intent to register in subsequent MOOCs or course satisfaction.

Terry Anderson stelt dat deze uitkomsten in lijn liggen met zijn Interaction Equivalency Theory. Deze theorie gaat ervan uit dat indien één van de drie vormen van interactie van een hoog niveau is, de andere twee vormen in mindere mate hoeven voor te komen of zelfs kunnen verdwijnen. De drie vormen zijn dan:

• Student-student interactie
• Student-content interactie
• Student-docent interactie

Hij gaat er van uit dat het toevoegen van een interactievorm weliswaar kan leiden tot een hogere mate van tevredenheid, maar ook tot hogere kosten.

In de Coursera MOOC was sprake van veel structuur en geautomatiseerde interactie (ik neem aan via online toetsen met feedback). Volgens Anderson kun je in een MOOC docent-student interactie ook via online video’s vormgeven. Docent-student interactie krijgt dan vorm via student-content interactie.

Volgens Anderson biedt dit kansen om meer toegankelijk -want goedkoper- hoger onderwijs vorm te geven, zelfs al gaat dat ten koste van de werkgelegenheid van docenten.

Ik stel hier toch wel vraagtekens bij, nog los van het feit dat je deze bevindingen natuurlijk niet naar alle onderwijssoorten mag generaliseren.

Je kunt natuurlijk een deel van de didactiek via leermaterialen vormgeven. Denk aan geautomatiseerde feedback of aanwijzingen over hoe te studeren. Open Universiteiten hebben daar al vele jaren ervaring mee.

Toch merken we het belang van synchrone communicatie voor het ‘bij de les’ houden van studenten. Daarom past de Open Universiteit steeds vaker ‘virtual classes’ toe waar de nadruk ligt op bespreking van de leerstof. Dit is ook in lijn met onderzoek van Hrastinski (2007) die concludeert dat synchrone communicatie met name bijdraagt aan persoonlijke participatie en motivatie.

Bovendien heeft een online video niets te maken met docent-student interactie. Interactie is immers een proces waarbij minimaal twee partijen actief zijn.

Ik ben niet tegen online leren zonder docent-studentinteractie, als inderdaad blijkt dat dit leidt tot goede resultaten. Eén zwaluw maakt echter nog geen zomer. Ik ben nog niet overtuigd.