We leven in een tijd waarin we steeds meer verantwoordelijkheid kunnen nemen over hoe we ons leven willen inrichten. ‘Do it Yourself’ dringt door in steeds meer aspecten zoals werken en leren. Wat betekent dit voor professionals?
‘Do it Yourself’ is oorspronkelijk afkomstig uit de muziekindustrie waarbij muzikanten muziek in eigen beheer of via kleine onafhankelijke labels uitgeven. Op het gebied van boeken is Lulu een bekend voorbeeld waar auteurs los van uitgeverijen publicaties kunnen samenstellen en distribueren. Inmiddels kunnen we dankzij internet of dankzij technologieën zoals 3D-printers steeds meer producten en diensten zelf ontwikkelen en verkopen. Illustratief voor deze ontwikkeling is ook de groei van het aantal zelfstandigen zonder personeel en ander flexwerk.
Volgens de nieuwe managementgoeroe Ricardo Semler zullen ook meer arbeidsorganisaties gebaseerd worden op zelfsturing. CEO bemoeien zich dan zo min mogelijk met de organisatie van het werk. Volgens Semler zijn grote militair georganiseerde bedrijven ten dode opgeschreven. Deze organisaties zijn onvoldoende in staat om te innoveren. Volgens hem leven we in een ‘age of wisdom’ waarin we met wijsheid besluiten moeten nemen als we willen innoveren. Het blijven stellen van wijze vragen is daarbij essentieel.
Werknemers bepalen dan zelf hun salaris. Grote HR-afdelingen zijn niet meer nodig. De hoeveelheid vast personeel is 10-15% van het totaal. Voor de rest koop je mensen, kennis en productiecapaciteit tijdelijk in.
De hoge mate van zelfsturing stelt echter ook hoge eisen aan professionals. Zij moeten niet alleen ‘wijze vragen’ durven stellen, maar ook ondernemend zijn, om kunnen gaan met onzekerheden en risico’s durven nemen. Als je samen met andere professionals een arbeidsorganisatie via zelfsturing draaiende moet houden, dan zul je strategisch moeten kunnen denken, daadkrachtig besluiten durven nemen op basis van onvolledige informatie en zeer communicatief vaardig zijn.
De lat voor zelfsturende professionals ligt dus hoog. Dat betekent ook dat je bereid moet zijn om jezelf te blijven ontwikkelen, en je aan te passen aan veranderende omstandigheden. ‘Do it Yourself’ geldt dus ook voor het vorm geven van een leven lang leren. Dankzij internettechnologie kun je leren en ontwikkelen ook zelf organiseren (denk aan deelname aan massive open online courses of aan participatie in leernetwerken).
We moeten ons daarbij echter ook realiseren dat grote groepen werknemers vooral hebben geleerd om opdrachten uit te voeren, in plaats van zelf initiatieven te ontplooien. Een groot deel van de ZZP-ers is uit nood ZZP-er geworden, en kent niet de weelde van keuzevrijheid en betekenisvol en uitdagend werk. ‘Do it Yourself’ kan hele asociale kanten hebben als mensen zelfverantwoordelijkheid moeten dragen, terwijl ze daar niet toe in staat zijn (gesteld).
De transitie naar ‘Do it Yourself’ is dan ook niet 1-2-3 gemaakt. Volgens mij ligt hier een taak voor bestaande afdelingen Learning & Development: zelfsturing van werknemers faciliteren. Uiteraard heeft het onderwijs ook een mooie opdracht op dit terrein. Daarbij doel ik niet alleen om aankomende vakmensen. ‘Do it Yourself’ speelt immers op tal van aspecten van het maatschappelijk leven, en is daarmee in feite onlosmakelijk met burgerschap verbonden.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie