Didactisch raamwerk voor social learning

Er wordt de laatste paar jaar veel geschreven over ‘social learning’. In het kader van de voorbereiding van een publicatie ben ik vandaag een paper tegen gekomen waarin een didactisch raamwerk wordt beschreven dat voor ‘social learning’ kan worden gebruikt.

Anne Bartlett-Bragg (2006) hanteert op basis van de opvattingen van onder meer Bandura, Vygotsky en Lave/Wenger een didactisch raamwerk voor het faciliteren van meer zelfgestuurd leren met behulp van sociale media. Deze manier van leren kun je omschrijven als ‘social learning’.

The framework can be viewed as an enabler where multi-linear pathways draw the focus being not on the software or technology selected by the educator to create the learning environment, but on the social aspects of the learning process and strategies to support the learning experience. The progression through the pathways can occur at differing levels and allows for the learner to self-manage the processes.

De auteur beschrijft vijf fasen of trajecten (pathways). Het eerste traject noemt zij ‘Establishment‘. In feite vormt dit de basis van het leren. Lerenden raken vertrouwd met de manier van leren en met de gebruikte technologieën. Een docent dient hen hierbij volgens Bartlett-Bragg te ondersteunen en te begeleiden (en niet te instrueren).

Het tweede traject noemt zij “Interpretation & Adaptation“. Lerenden worden aangemoedigd om de applicaties te gebruiken, en de basale structuur te personaliseren. In deze fase worden ook schrijfactiviteiten van beperkte omvang rond de te bestuderen thema’s uitgevoerd. In deze fase werken de lerenden ook aan hun digitale geletterdheid.

In het derde traject van de reflectieve monologen worden lerenden aangemoedigd om een persoonlijke identiteit te ontwikkelen, onder meer door het creëren van profielen. De reflectieve schrijfactiviteiten vinden plaats op basis van vragen die reflectie op de te bestudferen onderwerpen bevorderen.

Traject vier is gericht op het realiseren van reflectieve dialogen. Lerenden ontwikkelen bekwaamheden om publiek te schrijven. Daarnaast worden socialisatie en netwerken aangemoedigd. Het gaat er binnen dit traject om te leren via interacties met anderen. Lerenden worden actieve participanten in een netwerk.

Bij het laatste traject, nummer vijf ‘Distributed Knowledge Artifacts‘, draait het om actieve participatie in sociale netwerken, waarbij de nadruk ligt op gedistribueerde bijdragen. Dat betekent dat lerenden niet zo zeer participeren in een centrale community (gefaciliteerd door een organisatie), maar dat zij in hun eigen netwerken actief leren. Bartlett-Bragg schrijft hierover:

The writing activities can guide the learners to arrive at a collective reflection attitude which will often result in the learners becoming models for practice with other cohorts eitherwithin the organisation or externally within broader networks.

Binnen elk traject kunnen belemmeringen voor leren ervaren worden. Deze belemmeringen kunnen te maken hebben met de organisatie (zoals de infrastructuur of de organisatiecultuur), de lerende zelf (denk aan diens digitale geletterdheid) of met de opleiders.

Dit raamwerk heeft overeenkomsten met het Five Stages-model van Gilly Salmon, dat enkele jaren ouder is en waarna Bartlett-Bragg opvallend genoeg niet verwijst. Dat geldt met name voor de eerste twee fasen. Sterk aan Bartlett-Bragg’s model vind ik de aandacht voor reflectie, het onderscheid tussen monoloog en dialoog, en de nadruk op gedistribueerde kennisartefacten in traject vijf.

Opvallend: ik kan niet achterhalen of en zo ja waar dit paper is gepubliceerd.