Als we in Nederland een model voor reflectie gebruiken, dan is dat al snel de reflectiecyclus van Fred Korthagen. Peter Pappas, daarentegen, gebruikt een taxonomie van reflectie, die gebaseerd is op de bekende taxonomie van Bloom.
Deze taxonomie zet hij in voor professionalisering van docenten, om scholen te helpen zich te ontwikkelen een reflectieve leeromgeving te worden:
- Herinneren (remembering): Wat heb ik gedaan?
- Begrijpen (understanding): Wat was er belangrijk aan? Heb ik mijn doelen behaald?
- Toepassen (applying): Wanneer heb ik dit eerder gedaan? Wanneer zou ik dit weer kunnen gebruiken?
- Analyseren (analyzing): Zie ik patronen of verbanden in wat ik gedaan heb?
- Evalueren (evaluating): Hoe goed heb ik het gedaan? Wat werkte? Wat moet ik doen om te verbeteren?
- Creëren (creating): Wat moet ik als volgende doen? Wat is mijn plan of ontwerp?
Als je de reflectiecyclus van Korthagen er naast houdt, dan zie ik overlap maar ook verschillen.
'Handelen' bij Korthagen komt overeen met 'Herinneren' bij Pappas. Fase twee van Korthagen, Terugblikken, valt m.i. samen met 'Begrijpen' en 'Toepassen' uit bovenstaande taxonomie. Ik vind de explicitering van Pappas waardevol aangezien je gestimuleerd wordt deze ervaring te verbinden met andere ervaringen.
De stappen 'Analyseren' en 'Evalueren' komt m.i. overeen met Korthagens' fase 'Bewustwording van essentiële aspecten'. In deze fase staat het analyseren van patronen en (eventuele) discrepanties tussen verschillende aspecten van het handelen, denken en voelen van de lerende centraal. In deze fase leg je bij Korthagen ook het verband met theorieën. Pappas onderscheid tussen Analyseren en Evalueren is in mijn ogen sterk (Evalueren leidt eerder tot verdiepend leren dan 'Begrijpen').
'Creëren' uit Pappas' taxonomie valt dan samen met het ontwikkelen van alternatieven, en het maken van keuzes uit verschillende oplossingen. Deze laatste stap mis ik bij Pappas. Hij lijkt geen aandacht te schenken aan kiezen uit alternatieven.
Tenslotte onderscheidt Fred Korthagen ook het 'Uitproberen in een nieuwe situatie'. Ik zou dit 'Creëren' noemen. Het is een stap die Pappas lijkt te negeren.
Samenvattend vind ik Korthagen's cyclus completer, maar vind ik Pappas expliciteringen 'Begrijpen' en 'Toepassen' èn 'Analyseren' en 'Evalueren' waardevolle toevoegingen.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Interessant zulke relaties tussen modellen voor reflectie. En als je dan ook nog doorvraagt naar diepere overtuigingen die ten grondslag kunnen liggen aan de keuze voor een bepaalde aanpak, is er tevens sprake van Kortagen’s kernreflectie. En dat is dan weer een model van Korthagen dat zeer sterk lijkt op een model van Bateson & Dilts. Gebruik daarvan leidt tot zgn triple loop learning. Hier nog een aardig document met een categorisering van reflectie-instrumenten.
http://www.reflectietools.nl/documentatie/reflwijzer.pdf