De plank mis slaan bij social learning

‘Social learning’ is eigenlijk net zo’n vreemde term als ‘blended learning’ of ‘e-learning’. Mede daarom zie je dat in de praktijk leidt tot blunders, misconcepties en misvattingen.

Ik heb de bijdrage 20 Mistakes Learning Teams Make About Social Learning van Helen Blunden met gemengde gevoelens gelezen. Blunden bespreekt hierin maar liefst twintig ‘fouten’ die afdelingen Leren en Ontwikkelen maken bij social learning.

De gemengde gevoelens hebben te maken met de definitie die Blunden hanteert. Volgens haar gaat het bij ‘social learning’ om het delen van kennis, vaardigheden en ervaringen (online of face-to-face). Behalve dat ik vind dat ICT anno 2016 altijd onderdeel zou moeten uitmaken van ‘social learning’, vraag ik me ook af of je vaardigheden kunt delen en ben ik van mening dat leren meer is dan ‘delen’ van kennis en ervaringen. Bovendien is de grote mate van ‘zelfcontrole’ over het eigen leren m.i. een belangrijk kenmerk van ‘social learning’. Dit mis ik in Burden’s omschrijving.

Marcel de Leeuwe en ik definiëren social learning als “samenwerkend leren met behulp van sociale media, waarbij de lerende veel controle heeft over wat, hoe, waar en waarmee er geleerd wordt”. Volgens ons kun je de volgende didactische principes bij social learning onderscheiden:

• De lerende vervult een actieve rol binnen het leerproces.
• Samenwerkend leren of leren via interactie wordt toegepast.
• Game-elementen en game-mechanismes worden gebruikt om lerenden te motiveren om te leren.
• Er wordt uitgegaan van de intrinsieke motivatie van lerenden (die wel bevorderd kan worden).
• Er is sprake van het geleidelijk afbouwen van ondersteuning aan lerenden.
• Er is ook sprake van leren door te observeren en te modelleren.
• Er wordt vooral gekeken naar de effecten op performance, en niet zo zeer naar het behalen van leerdoelen.

Volgens mij bakent deze typering ‘social learning’ meer af. Ook zal duidelijk zijn dat ‘social learning’ lang niet altijd toepasbaar is.

Burdens typering van de kracht van ’social learning’ vind ik wel weer mooi. Volgens haar kan social learning kansen creëren doordat mensen de tijd nemen voor zelfreflectie en betekenis geven aan datgene wat zij tot nu toe hebben geleerd, om van daaruit iets nieuws te creëren en toe te passen binnen de eigen context.

Tenslotte is haar overzicht met ‘fouten’ herkenbaar. Volgens mij gaat het hierbij overigens eerder om een combinatie van blunders, misconcepties en misvattingen.

Afdelingen Leren en Ontwikkelen hebben bijvoorbeeld lang niet altijd een duidelijk beeld van ‘social learning’. Dat ligt overigens ook aan de term zelf, en aan de vele interpretaties die er aan worden gegeven. Ontwikkel in elk geval je eigen beschrijving en model (net als bij blended learning).

Verder denken L&D-professionals wel eens dat je social learning programma’s net zo kunt ontwerpen als een cursus. Verder perken ze de bewegingsruimte van lerenden in door hen bijvoorbeeld alleen toegang te geven tot een LMS. Men heeft vaak moeite om de controle en structuur los te laten.

Erg herkenbaar is ook het achteraf van toepassing verklaren van ‘social learning’ voor de strategie van de organisatie of voor de praktijk van leren en ontwikkelen. Of zelf nogal denigrerend over sociale media doen (en deze zelf niet gebruiken), maar ze wel wel denken in te kunnen zetten voor leren en ontwikkelen.