De invloed van het libertarisme op het onderwijs (en waarom dat gevaarlijk is)

Als Donald Trump Amerikaans president zou worden, dan zouden aanhangers van het libertarisme wel eens meer invloed kunnen krijgen op het Amerikaanse onderwijsbeleid. Wat voor gevolgen kan dit hebben?

Audrey Watters is een initiatief gestart om de financiële stromen met betrekking tot onderwijs en educatieve technologie inzichtelijk te maken. Eén van de resultaten van dit initiatief is een uitgebreide blogpost over Peter Thiel. Thiel is rijk geworden van de verkoop van PayPall en het vroeg investeren in Facebook. Thiel staat ook bekend als aanhanger van het libertarisme. Dit is een stroming die je niet mag verwarren met het liberalisme. Het libertarisme benadrukt het belang van zo veel mogelijke individuele soevereiniteit en persoonlijke vrijheid, waarbij de overheid een zo beperkt mogelijke rol moet vervullen. Libertairen benadrukken ook dat individuen een grote eigen verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen leven. Daarin gaan ze veel verder dan het liberalisme.

Audrey laat zien dat Peter Thiel sterk gelooft in artificiële intelligentie als uiteindelijke vervanger van ‘menselijke intelligentie’. Thiel investesteert onder meer in initiatieven die zich bezig houden met big data binnen het onderwijs, met adaptieve leertechnologie, met ‘coding bootcamps‘ en met persoonlijke leningen voor studenten. Thiel meent dat de kwaliteit van de Stanford wordt bedreigt door ‘intellectuele diversiteit’. Bovenal gelooft hij dat er sprake is van een ‘education bubbel‘: het hoger onderwijs is zijn investering niet waard, en binnenkort za barsten. Daarom stimuleert Thiel jongeren zoals Dale Stephens het onderwijs voortijdig vaarwel te zeggen, om zich buiten het onderwijs om te ontwikkelen.

Deze Peter Thiel heeft onlangs -na Trumps zogenaamde ‘kleedkamer-opmerkingen’- 1,25 miljoen dollar geïnvesteerd in de verkiezingscampagne van Donald Trump. Op zich is dit geen spectaculair bedrag, stelt Watters, maar het is wel illustratief voor de aanhang die Trump onder rechtse libertairen heeft.  Bovendien doen investeerders dit om ook invloed te krijgen op de inhoudelijke koers van een presidentskandidaat. Audrey Watters suggereert dat Peter Thiel hiermee ook invloed wil uitoefenen op de onderwijsagenda van Trump. Ondenkbaar is dat niet.

Welke gevolgen zou dit kunnen hebben? De rol van de overheid op het gebied van onderwijs zou wel eens veel kleiner kunnen worden, onderwijsinstellingen zullen deels verdwijnen en plaats maken voor adaptieve online leerprogramma’s waar lerenden zelf voor betalen (eventueel via een privélening). Heb je dan geen succes, dan ben je dat zelf schuld.

Deze benadering gaat dan voorbij aan het belang van ‘Bildung’, aan het belang van het samen met anderen leren voor socialisatie en persoonsontwikkeling en aan de complexiteit van het feit als een lerende het niet red binnen het onderwijs (er zijn grenzen aan de individuele verantwoordelijkheid omdat er altijd zo veel factoren meespelen waar een individu niets aan kan doen).

Er zijn heel veel redenen waarom The Donald geen president van de VS zou moeten worden. Dit is er één van. Het is namelijk niet ondenkbaar dat deze ‘libertaire onderwijswind’ dan ook naar Europa komt ook overwaaien.