Vanmiddag ben ik naar een door MBO 2010 geïnitieerde bijeenkomst geweest bij het Drenthe College. Centraal stond de wijze waarop dit ROC meer flexibel, competentiegericht onderwijs organiseert. Als onderwijsondersteunend systeem gebruikt het Drenthe College daarvoor "Educator", terwijl men Magister gebruikt voor de verantwoording via BRON.
Educator geen ELO
Educator bevat een aantal functionaliteiten die mij sterk deden denken aan het persoonlijk ontwikkelingsplan/persoonlijk actieplan, het portfolio en de optie 'ingeleverd werk' binnen Fronter. Ook krijgen leerlingen via Educator mededelingen, bijvoorbeeld als een werkstuk is nagekeken. Een aantal andere functionaliteiten komen overeen met het onderwijsmanagementsysteem dat Gilde Opleidingen gebruikt voor het beschrijven van integratieve opdrachten, toetsen en beoordelingen en het vastleggen van resultaten. Educator is nadrukkelijk geen elektronische leeromgeving waarbinnen leerlingen digitale leerstof vinden, en waar zij met elkaar discussiëren.
Leerroutes samenstellen
Leerlingen kunnen dankzij Educator de voortgang van hun leerproces volgen. Begeleiders kunnen het systeem gebruiken voor informatie ten behoeve van begeleidingsgesprekken. Educator maakt het ook mogelijk om leerroutes te ontwikkelen die bestaan uit onderwijseenheden (integratieve opdrachten; die op hun beurt weer bestaan uit taken). Het Drenthe College onderzoekt of men deze onderwijseenheden bijvoorbeeld ook op verschillende niveaus (beginner, basis, gevorderd) of op basis van leerstijlen kan aanbieden.
Om deze leerroutes te kunnen samenstellen is gebruik gemaakt van bepaalde standaarden. Zo is gekozen voor een standaard periode indeling van vier keer negen weken. Belangrijk is ook de afspraak dat onderwijseenheden zo zijn vormgeven dat volgtijdelijkheid niet/zo min mogelijk vereist is. Dus dat je eigenlijk niet eerst onderdeel a) gevolgd moet hebben om onderdeel b) te kunnen volgen. Het Drenthe College maakt ook gebruik van studiebelastingsuren, zodat leerlingen kunnen zien hoeveel onderwijs gepland is (en wat nog gepland moet worden). Onderwijseenheden kunnen trouwens een verschillende omvang van studiebelastingsuren hebben (bijvoorbeeld 18 uur).
Nog weinig keuzevrijheid
De eigen leerroute voor de leerling is nog niet gerealiseerd. In het perspectief van het Drenthe College zullen leerlingen op termijn moeten beschikken over verschillende vormen van keuzevrijheid:
- binnen het eigen domein
- met uitstapjes naar andere domeinen (denk aan een directiesecretaresse die als medisch secretaresse wil uitstromen en een onderwijseenheid bij een zorgopleiding gaat volgen)
- over domeinen heen (bv ondernemer worden)
Het Drenthe College is kleinschalig begonnen. Eerst met een pilot, en na evaluatie wordt Educator nu langszaam aan breder ingevoerd. Mede aangezien er tot nu toe onderwijseenheden van een beperkt aantal opleidingen in Educator zijn opgenomen, is van echte keuzevrijheid nauwelijks sprake. Verder valt op -en dat is erg herkenbaar- dat het beschrijven van onderwijseenheden in Educator leidt tot stevige discussies over curricula (die daardoor transparant worden). Het Drenthe College besteedt wel veel aandacht aan de kwaliteit en volledigheid van de beschrijvingen.
Binnen Educator kun je op een groot aantal manieren onderwijseenheden doorzoeken (en je er als leerling voor inschrijven). Je kunt bijvoorbeeld zoeken op integrale leerlijn, ondersteunende leerlijn, of reflectieleerlijn.
Planning, inschrijving en roostering
Wat ik opvallend vond, is dat Educator geen gebruik maakt van competentiematrices, zoals deze in kwalificatiedossiers zijn opgenomen. Het onderwijsmanagementsysteem van Gilde Opleidingen doet dat bijvoorbeeld wel. Beoordelingen zijn gekoppeld aan competenties en werkprocessen. Via een matrix kun je daardoor per leerling snel en globaal zicht krijgen op competentieontwikkeling.
Educator heeft nog geen relatie gelegd tussen planning, inschrijving en roostering. Je kunt je als leerling dus inschrijven voor onderwijseenheden waarvan later blijkt dat deze met elkaar conflicteren (op het zelfde moment worden verzorgd). Natuurlijk kan dat voorkomen worden door onderwijseenheden vaker aan te bieden of dankzij technologie tijd- en plaatsonafhankelijk aan te bieden. Dit is echter nog niet gerealiseerd, en ook niet altijd mogelijk.
Wat ik erg interessant vond, is dat leerlingen ook zelf hun eigen onderwijseenheden kunnen aandragen. Een leerling, die bij administratie studeert, had bijvoorbeeld een archief voor een wijkvereniging opgezet. Daarvoor kreeg zij 30 studiebelastingsuren, nadat zij daarover een reflectieverslag had geschreven.
Flexibiliseringsstrategieën
Artefaction onderscheidt zeven strategieën om het onderwijs te flexibiliseren (zie pagina 67 en verder). Het Drenthe College hanteert daarvan de volgende drie:
- Modulariseren van het aanbod
- Digitaliseren van leermiddelen
- Flexibiliseren van toetsen
Deze bijeenkomst illustreert wat mij betreft hoe complex het middelbaar beroepsonderwijs is geworden (en wordt). "Vroeger" consumeerde elke leerling hetzelfde onderwijsaanbod. Binnen competentiegericht leren wordt meer rekening gehouden met datgene wat een leerling wil, kan en doet (ook buitenschools). Een prachtig streven, en ook noodzakelijk. Maar het vraagt wel om een nieuw jargon -dat alle betrokkenen zich eigen moeten maken-, om afspraken over standaarden, om nieuwe processen en systemen. Bovendien vraagt het om een andere manier van denken. Zowel leerlingen als onderwijsgevenden denken nog steeds in termen van resultaten, in plaats van in termen van ontwikkeling van competenties. Dat bleek ook vanmiddag.
Al met al geen geringe klus waar het MBO voor staat.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie