Competentiegericht leren, maar dan anders?

Competentiegericht leren is in ons land een besmet begrip geworden. Niet in de VS. Michelle Weisse meent zelfs dat deze ontwikkeling het hoger onderwijs echt zal gaan veranderen. Ik houd mijn hart vast.

Binnen het Nederlandse middelbaar beroepsonderwijs werd een aantal jaren geleden benadrukt dat lerenden niet alleen moesten beschikken over vakbekwaamheden, maar ook moesten werken aan competenties zoals samenwerken. Tegenstanders waren bang dat dit ten koste zou gaan van vakbekwaamheid. Vervolgens kwam er meer focus op vakmanschap. Het kind werd m.i. met het badwater weggegooid.

In de VS wordt echter anders aangekeken tegen ‘competency-based learning‘. Aanleiding is dat onder meer werkgevers vinden dat bestaande diploma’s weinig zeggen over wat een lerende nu werkelijk kan. Er zijn twijfels of lerenden wel over de juiste bekwaamheden beschikken om op de werkvloer te kunnen opereren.

Weisse stelt dat competentiegericht leren bij uitstek gericht is op het expliciteren van het kunnen toepassen van kennis. Dat vraagt volgens de auteur om een vergaande modularisering van het leren. Je kunt dan leertrajecten samenstellen op basis van modules van diverse disciplines, gericht op het behalen van leerdoelen. Bovendien zou je op die manier de efficiency van leren kunnen verbeteren.

Deze benadering gaat m.i. uit van een beperkte definitie van ‘competentie’. Ik ben bang dat deze ’toepassingsgerichte’ benadering leidt tot een grote nadruk op het trainen van vaardigheden. Wat mij betreft is dat wat anders dan het ontwikkelen van bekwaamheden. We moeten ons er van bewust zijn dat werkgevers andere belangen hebben ten aanzien van het onderwijs, dan de samenleving als geheel. Ter illustratie: ik heb eens een werkgever er voor horen pleiten dat leerlingen zijn type kassasysteem moeten leren gebruiken.

Een burger moet echter meer kennen en kunnen dan een werknemer van een specifieke arbeidsorganisatie. Het onderwijs heeft een bredere pedagogische opdracht.  We moeten volgens mij dan ook terughoudend zijn met deze ‘Amerikaanse invulling’ van competentiegericht leren.

Update 21 oktober 2014 (afsluiting nader toegelicht).