ChatGPT is in staat op basis van een enorme trainingsdatabase met teksten, andere teksten op basis van een opdracht te formuleren. De inhoud hoeft echter niet inhoudelijk juist te zijn. Een uitdaging daarbij is dat een aantal tips met betrekking tot informatievaardigheden niet meer relevant zijn. Dat maakt één tip extra relevant.
Kennisnet definieert ‘informatievaardigheden’ als een informatiebehoefte kunnen signaleren en analyseren en op basis hiervan relevante informatie zoeken, selecteren, verwerken en gebruiken. Informatievaardigheden zijn onderdeel van digitale geletterdheid. De Leerlingmonitor Digitale Geletterdheid 2020 van Kennisnet laat zien dat leerlingen van hetzelfde opleidingsniveau onderling sterk verschillen in digitale geletterdheid. Het beoordelen van de betrouwbaarheid van informatie vinden leerlingen vaak complex.
ChatGPT maakt dit niet echt makkelijker. Kijk maar naar een aantal tips op het gebied van informatievaardigheden:
- Wie is de auteur? De auteur van de informatie is dankzij ChatGPT niet meer te achterhalen. De applicatie maakt gebruik van een database met teksten. Het is niet transparant welke teksten opgenomen zijn in deze database. De teksten zijn ook automatisch hierin opgeslagen, en niet gescreend.
- Welke intentie heeft de auteur? Omdat de auteur niet bekend is en de teksten opnieuw zijn geschreven (soms in een specifieke stijl als je erom vraagt), is de intentie van de auteur ook niet bekend. Het is ook niet bekend voor wie de teksten oorspronkelijk zijn geschreven.
- Welke techniek gebruikt de auteur (stijl zoals satire, hoofdlettergebruik, koppen)? Vanwege dezelfde reden is dit ook niet te achterhalen.
- Welke bron is gebruikt? Bronnen zijn ook niet te achterhalen. ChatGPT verwijst hooguit naar enkele websites. ChatGPT is niet sterk in bronvermeldingen.
- Wat is de publicatiedatum? De data van gebruikte teksten zijn ook niet bekend.
- Kun je het verifiëren? Een risico van ChatGPT is dat de applicatie heel overtuigend onzin kan presenteren. Eén van de redenen om ChatGPT te gebruiken, is dat de toepassing werk voor jou uit handen neemt en teksten kan produceren. Je zult echter op zoek moeten gaan naar bronnen, bijvoorbeeld in een online bibliotheek, waarmee je de inhoud van ChatGPT kunt controleren. Een deel van de tijdwinst die je dankzij ChatGPT denkt te boeken, gaat daarmee wel verloren. Een andere mogelijkheid is dat je experts vraagt om feedback op de tekst. Die feedback zul je dan wel zelf moeten verwerken. Een expert gaat dat niet voor je doen. Daarnaast is het belangrijk om zelf kennis op te bouwen. Je kunt teksten van ChatGPT pas duiden als je over bepaalde kennis beschikt. Daarom werkt ChatGPT ook vooral goed op gebieden waar jij kennis van hebt. De chatbot genereert een tekst die jij vervolgens kunt aanpassen op basis van jouw expertise.
Het verifiëren van teksten wordt waarschijnlijk de belangrijkste vaardigheid om output van ChatGPT te controleren. Andere tips zijn niet meer toepasbaar. Wellicht zijn wel andere tips op het gebied van informatievaardigheden te bedenken.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie