CGO langs de meetlat (#in)

Afgelopen vrijdag werd ik gewezen op de publicatie Cgo langs de meetlat: Op zoek naar de effecten van competentiegericht onderwijs in het mbo van het Expertisecentrum Beroepsonderwijs. Deze uitgave is de 'publieksversie' van een veel uitvoeriger cgo-monitor, die sinds 2004 wordt uitgevoerd.

De onderzoekers kijken naar de effecten van de invoering van cgo op negen resultaatgebieden:

1. Zichbaar beter inzetbare beroepsbeoefenaren
2. Toegenomen motivatie bin leerlingen
3. Meer gediplomeerde uitstroom
4. Minder voortijdige uitval
5. Grotere doorstroom naar hogere vormen van onderwijs
6. Verbeterde professionaliteit van docenten en praktijkbegeleiders
7. Grotere waardering en betrokkenheid van (leer)bedrijven en georganiseerd bedrijfsleven
8. Grotere waardering door docenten
9. Grotere waardering door leerlingen

De auteurs schetsen een genuanceerd beeld van de stand van zaken van competentiegericht onderwijs. Zij willen hiermee een bijdrage leveren aan een meer inhoudelijke en feitelijke discussie.

Volgens hen is CGO geen afgebakend onderwijsconcept. De onderzoekers vragen zich af wat opleidingen competentiegericht maakt. Daarbij stellen zij o.a. dat aan de hand van praktijkervaringen een eenduidige evidence based competentiegerichte didactiek moet worden uitgewerkt. Op conceptueel niveau lijkt er consensus te zijn, die echter bij de concretisering alle ruimte geeft voor diversiteit. Dat maakt effectiviteitsmetingen, concluderen de onderzoekers, ingewikkeld.

Enkele conclusies zijn:

• Competentiegericht onderwijs is niet nieuw, maar een voortzetting van een reeds langer lopende vernieuwing van het beroepsonderwijs.
• De effecten van de invoering van CGO op de negen resultaatgebieden laten een gemengd beeld zien, waarbij opvalt dat dit beeld bij de betrokkenen positiever begint te worden.
• Op een aantal resultaatgebieden zijn de onderzoekers niet in staat om uitspraken te doen. Zij signaleen wel dat "er tekenen (zijn) die in de richting van verbetering duiden".
• De onderzoekers zien drie van de vier ontwerpprincipes, die de onderwijsinspectie, terug in de praktijk. Daarbij gaat het om: ‘integratie van kennis, vaardigheden en houding’, ‘handelingsgeoriënteerd’ en ‘individugericht’. Het vierde ontwerpprincipe, ‘ontwikkelingsgericht op de loopbaan van deelnemers’ (dat zich bijvoorbeeld uit in samenwerking met vmbo en hbo), komt volgens de auteurs op dit moment minder uit de verf.
• De onderzoekers zijn uiteenlopende vormen van onderwijs tegen gekomen. Daarvan kan pas op termijn worden aangetoond of deze onderwijsvormen tot betere onderwijsresultaten leiden.

Ik vind dat het Expertisecentrum Beroepsonderwijs er in geslaagd zijn om een evenwichtig en gedegen overzicht te geven van de stand van zaken van competentiegericht onderwijs. De onderzoekers pleiten terecht voor meer longitudinaal onderzoek naar competentiegericht leren.

Ik ben trouwens bang dat die evenwichtigheid en nuance er debet aan is dat zo weinig belangstelling is getoond voor dit onderzoek. Een dergelijke bijdrage past immers slecht in het bestaande politiek beladen debat rond CGO. Feiten doen in zo'n debat er immers niet echt toe. Helaas.