Bring in the T: innovatie en docentprofessionalisering (#in #tpacknl)

De eerste sessie, die ik tijdens het MARCHet-seminar bezocht, ging over de rol van innovatie.

Olle ten Cate van het onderwijsexpertisecentrum van het UMC Utrecht ging aan de hand van TPACK in op innovatie. Hij onderscheidde naast Technology, Teaching en Topics als vierde 'T' 'Transition' in. Het gaat namelijk om het betrekken van docenten bij de verandering.

Innovaties op het gebied van e-learning starten niet vanuit een idee, maar vaak vanuit de techniek. Er is echter vaak geen behoefte in het veld. Ook begrijpen de makers van ICT het veld vaak niet. Binnen het medisch onderwijs komt 'onderwijs' bijvoorbeeld vaak na patiëntenzorg en onderzoek. Veranderingen voltrekken daarom vaak veel langszamer dan je zou denken. Anderzijds sluipt technologie ook ongepland het onderwijs in (denk aan smartphones).

Complexe veranderingen geven veel onrust, en leiden tot weerstand. Vooral als veranderingen extern zijn opgelegd. Er zijn vaak spanningen (resources, ownership, anxiety).

Transities van onderwijsinnovaties verlopen vaak lastig. Olle ten Cate illustreerde dit aan de hand van drie voorbeelden en illustraties van toepassingen van ICT binnen het medisch onderwijs. 

1. Complexe service interventions. Volgens McGaghie (2011) hebben deze interventies zeven kenmerken. Er moet bijvoorbeeld vertrouwen in de opbrengst zijn. Ook heb je actieve spelers nodig. Innovaties zijn ook vaak optelsommen van cumulatieve gebeurtenissen. Deze maken de voorspelbaarheid lastig.
2. Psychologie van de docent. Wat motiveert individuele docenten om te innoveren? Olle maakte hierbij gebruik van de self-determination theory van Ryan en Deci: autonomie (ik kies er zelf voor), gevoel competent te zijn om de innovatie toe te passen, sociale verbondenheid significante anderen zien het resultaat en waarderen het).
3. 4-E model van Collis uit 2001 (engagement, educational effectiveness, environment, ease of use). Olle ziet hier een verband met de opvattingen van Ryan en Deci.

Peter Dekker (Hogeschool van Amsterdam) legde een relatie tussen de vier 'E's van Collis en het verloop van innovaties in de tijd. Bestuurskracht kan innovaties systematisch helpen integreren.

Vervolgens zijn Jakko van der Pol en Peter Dekker ingegaan op opschaling van innovaties. Opschalingen zijn lastig, en daardoor interessant. Volgens hen is het belangrijk om een momentum te creëren. Sociale contacten en verantwoordelijkheid voor participanten zijn daarbij belangrijk. Deze zijn online moeilijker te onderhouden, dan face-to-face. Een momentum ontstaat ook doordat een nieuw initiatief aansluit bij lopende initiatieven. Denk aan een basiskwalificatietraject voor docenten, waarbij een ICT-cursus goed past. Een momentum is ook een beweging, geen moment.

Opschaling ontstaat ook als daadwerkelijk 'gewin' ontstaat. Als ICT dus echt leidt tot makkelijker of beter leren. Dat je je niet richt op hypes. Tenslotte ontstaat opschaling als een olievlekwerking ontstaat. Bijvoorbeeld als 'laag hangend fruit', kleinschalige projecten, tot succes leiden. Dat werkt motiverend. Olievlekwerking ontstaat ook als er synergie ontstaat met andere initiatieven. Zo sloeg Jakko's annotatietool aan toen docenten aan de Universiteit Utrecht met peer feedback aan de slag wilden. Near practices (leren van collega's) werkt vaak beter dan leren van good practices die verder af staan van de eigen praktijk.

Vervolgens mochten we in groepjes aan de slag met een verwerkingsopdracht. In ons geval was dat het creëren van een olievlekwerking. Daar moesten we een stelling bij bedenken. Hoe kun je beleid en uitvoering dichter bij elkaar brengen om olievlekwerking te bevorderen? Btw: zijn olievlekken geen natuurrampen?

Andere vragen en stellingen waren onder andere:

• Hoe creëer je je eigen momenten als het momentum te lang uit blijft? Hoe kun je docenten winnen als een verandering extern wordt opgelegd?
• Hoe spoor je praktisch bruikbare prikkels op zodat docenten ook daadwerkelijk met innovatie aan de slag gaan?
• Hoe toon je gewin aan? Vanuit welk perspectief benader je gewin?
• Tijdsdruk vs realiseren van kwalitatief goede innovaties.
• Hoe schaal je een olievlek duurzaam op?
• Van centrale helpdesk naar helpnetwerk.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.