Bodycams voor docenten. De volgende stap op het gebied van online surveilleren binnen het onderwijs?

In de Verenigde Staten heeft een conservatieve denktank ervoor gepleit om docenten uit te rusten met bodycams om te voorkomen dat docenten critical race theory doceren. Een belachelijk idee? Zeker. Sidney Fussell van Wired illustreert echter dat scholen al vergeven zijn van technologie die gebruik wordt voor surveilleren.

Technologie wordt vaak ontwikkeld voor één doel, maar na verloop van tijd ook gebruikt voor andere doelen. Een actueel voorbeeld is uiteraard de software Pegasus van het Israëlische spionagebedrijf NSO Group die nu ook gebruikt wordt voor het bespioneren van journalisten en mensenrechtenactivisten.

Bodycams waren oorspronkelijk bedoeld om te kijken of politieagenten niet over de schreef gaan en om overtredingen en misdaden vast te leggen. Nu zouden deze tools dus ook gebruikt moeten kunnen worden om te monitoren of docenten leerlingen -in de ogen van (extreem-)rechts Amerika- niet indoctrineren. Het zou me overigens niet verbazen als Forum voor Democratie of de PVV in ons land hier ook voor gaan pleiten (zie bijvoorbeeld:
Kamer ruziet over ‘linkse indoctrinatie’ en Meldpunt ‘geef je linkse leraar aan’ van Forum voor Democratie roept woede op).

Volgens Sidney Fussell kun je het idee van de bodycam al snel als ‘absurd’ van de hand doen. Toch wijst hij erop dat surveilleren bezig is aan een gestage opmars binnen het onderwijs. Daarvan is volgens hem vooral sprake als een slecht gedefinieerd, diffuus probleem wordt aangepakt met een slecht gedefinieerde, diffuse oplossing. Voorbeelden zijn:

• Republikeinen wilden het wapenbezit niet aanpakken, maar hebben wel geld vrij gemaakt voor investeringen op scholen in irisscanners, microfoons voor het opsporen van schoten, gezichtsherkenning voor toegang, en robots voor het opsporen van wapens.
• Scholen monitoren het gebruik van sociale media door leerlingen (op en buiten de campus). Medewerkers krijgen een signaal telkens wanneer in berichten van leerlingen woorden voorkomen die in verband kunnen houden met zelfmoord of schietpartijen.
• Scholen maken gebruik van online proctoring software die gebaseerd is op gezichtsherkenning en het monitoren van beeldschermen.
• Gezichtsherkenningssoftware wordt nu ook gebruikt om te detecteren of leerlingen maskers dragen of geen sociale afstand bewaren.
• Scholen in Florida bespioneerden de sociale media-accounts van docenten die pleiten tegen het voortzetten van afstandsonderwijs.
• Er zijn softwarebedrijven die onderwijsdirecteuren hebben voorgesteld software te gebruiken die directeuren automatisch notificeren als docenten zoektermen als “staking” of “vakbond” gebruiken. Deze toepassing is vooralsnog niet in gebruik genomen (voor zover bekend).
• Zelf denk ik ook aan opnames van online lessen. Deze worden nu gebruikt voor het terug kunnen kijken door lerenden. Maar wie garandeert dat deze opnames niet ook voor andere doelen worden gebruikt (denk aan het ‘indoctrinatie-argument’)?

Volgens mij is het belangrijk dat heel duidelijk wordt gemaakt voor welk probleem de technologie een oplossing is. Voor welke doelen gebruiken we toepassingen, en voor welke doelen nadrukkelijk niet. Zo zouden opnames van online lessen alleen mogen worden gebruikt door degenen die bij de online les aanwezig waren of aanwezig hadden moeten zijn. De opnames dienen uitsluitend het leren, en mogen niet worden gebruikt om te kijken of een docent zich schuldig heeft gemaakt aan, bijvoorbeeld, indoctrinatie.

Daarnaast zul je bepaalde toepassingen niet moeten gebruiken als er ook minder ingrijpende alternatieven zijn, en als de nadelen niet opwegen tegen de voordelen. Het gebruik van gezichtsherkenningssoftware is daar m.i. een goed voorbeeld van, net als het monitoren van sociale media.

Verder zou je bepaalde oplossingen alleen moeten gebruiken na uitdrukkelijke toestemming van de gebruikers. Online proctoring is daar een voorbeeld van. Lerenden leveren bewust in op privacy om niet te hoeven reizen om een toets te maken (uiteraard moet de software verder worden verbeterd zodat racistische bias wordt voorkomen).

Tenslotte moet je ook vastleggen wat er gebeurt met de data. Wie heeft er toegang toe? Wanneer wordt deze verwijderd? De AVG voorziet hier in.

 

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.