Belangrijke principes met betrekking tot onderwijshervormingen

Het onderwijs verandert vooral op kleine schaal en in een kalm tempo. Grote betrokkenheid van docenten en veranderingen in de structuur van het onderwijs bevorderen onderwijshervormingen. En dan blijken ook meer fundamentele onderwijsveranderingen mogelijk te zijn.

Larry Cuban beschrijft op de blog van het National Education Policy Center een aantal principes voor onderwijshervormingen:

• Bij het treffen van maatregelen en acties moet je altijd rekening met de context. Er is niet één aanpak die in alle gevallen (district, school, vak, etc.) goed werkt.
• Er is niet één manier van onderwijs verzorgen die voor alle lerenden goed werkt, aangezien lerenden zeer verschillend zijn wat betreft motivatie, interesses en capaciteiten. Daarom is het van belang dat docenten een grood scala aan didactische aanpakken kunnen inzetten. Hervormingen zullen dan ook moeten uitgaan van een breed repertoire, en moeten docenten niet voorschrijven hoe zij willen doceren.
• Fundamentele en snelle veranderingen komen in de praktijk zelden voor, wel kleinschalige en langzame aanpassingen van de onderwijspraktijk op het niveau van de les of leersituatie. Docenten zijn ook vaak allergisch voor hervormers die pleiten voor snelle en ingrijpende veranderingen van hun onderwijspraktijk. Docenten nemen nieuwe ideeën en praktijken over als zij geloven dat deze ten goede zullen komen aan hun lerenden.
• De schoolstructuur beïnvloedt de wijze waarop onderwijs wordt gegeven. Neem het leerstofjaarklassensysteem: “Age-graded structures harnessed to accountability regulations have demanded that teachers prepare students for high-stakes annual tests”, stelt Cuban. Vaak hebben maatregelen op het gebied van schoolstructuur ook onbedoelde impact op hoe onderwijs wordt verzorgd.
• Sinds de helft van de 19de eeuw is geen onderwijshervorming conform de oorspronkelijke bedoeling door docenten overgenomen. Dat komt omdat docenten vaak nauwelijks worden betrokken bij onderwijshervormingen. Als je het onderwijs echt wilt hervormen, dan zul je vanaf het begin nauwe samen moeten werken met docenten, en voortbouwen op hun expertise.

Het eerste principe staat overigens in de inleidende tekst. Ik vind deze echter te belangrijk om achterwege te laten.

Cuban zegt op zich zinvolle zaken met betrekking tot onderwijshervormingen, al vraag ik me af of het principe van de schoolstructuur niet haaks staat op de constatering dat fundamentele veranderingen in de praktijk zelden voorkomen. Je kunt je ook afvragen wanneer sprake is van een fundamentele verandering.

Neem het Agora-concept van Stichting Onderwijs Midden-Limburg. Binnen dit concept werkt men niet meer met een leerstofjaarklassensysteem en een vakkenstructuur, maar met heterogeen samenstelde groepen en leren vanuit vijf leerwerelden. Wat ik er van begrepen heb, is dit concept samen met docenten ontwikkeld. Wel heeft de school afscheid genomen van een enkele docent die dit concept niet zag zitten

Ik vind dit een fundamentele verandering als gevolg van een andere schoolstructuur.

Stephen Downes merkt naar aanleiding van Cuban’s bijdrage op dat onderwijsveranderingen daarom vooral buiten scholen plaatsvinden. Dat dit geen wet van Meden en Perzen is, laten de initiatieven op United4Education zien.