Bekijk de ontwikkeling van leertechnologie vanuit historisch en ideologisch perspectief

“Als je vandaag wilt begrijpen, moet je op zoek gaan naar gisteren” schijnt de Amerikaanse auteur Pearl Buck ooit geschreven te hebben. Wat mij betreft geldt dat ook voor de ontwikkeling van leertechnologie. Wees je bewust van de ontstaansgeschiedenis en de onderliggende opvattingen van deze technologieën.

Ik ben van kinds af aan zeer geïnteresseerd geweest in geschiedenis. Ik heb zelfs ooit archeoloog willen worden. Daarom boeien bijdragen van mensen als Larry Cuban mij ook altijd. Want om trends en ontwikkelingen op het gebied van ‘technology enhanced learning’ te kunnen duiden en nuanceren, zul je het verleden ervan moeten kennen.

Iemand die dat ook steeds doet is Audrey Watters. Zij verbindt ontwikkelingen op het gebied van educatieve technologie bovendien met ideologieën die ten grondslag liggen aan deze technologieën, of waarvan zij verondersteld dat zij ten grondslag liggen aan educatieve technologieën.

Gisteren heeft Watters bijvoorbeeld de tekst van een inleiding gepubliceerd die zij onlangs gaf bij MIT. Zij illustreert hierin dat de hooggespannen beloften van technologie grotendeels niet zijn ingelost. Pleitbezorgers van leertechnologie miskennen bovendien volgens haar dat het onderwijs in de loop der jaren wel degelijk is veranderd.

Voor Watters is leertechnologie verweven met de “Silicon Valley narrative” (in feite een libertaire vorm van kapitalisme). Daarin wordt bijvoorbeeld een grote nadruk gelegd op zelfverantwoordelijkheid en ‘personalisering’ (in de zin van: toegesneden op het individu). Verder geeft zij aan dat defensie een grote invloed heeft gehad op de ontwikkeling van leertechnologie, en dat vandaar uit de grote aandacht voor standaarden en ’skills’ te verklaren is. Verder wijst zij onder meer op de ontwikkeling van testen die vooral vooroordelen bekrachtigden. Kunstmatige intelligentie maar m.i. mogelijk ook adaptieve programma’s zijn vandaag de dag ook niet altijd vrij van ‘bias’ en racisme.

Ik ben het lang niet altijd in alles met Audrey Watters eens, bijvoorbeeld als zij ontkent dat technologieën in steeds hoger tempo worden geadopteerd (in zijn inaugurele reden geeft Nick van Dam daar een aantal voorbeelden van). Verder vind ik dat je de “Silicon Valley narrative” niet als één monolitisch geheel kunt beschouwen. Alsof de leiders van technologie-bedrijven niet van elkaar verschillen in drijfveren en opvattingen. Ontwikkelaars van leertechnologieën hebben ook vaak wel degelijk bedoelingen die te maken hebben met het vergroten van gelijke kansen door lerenden meer ‘op maat’ te kunnen bedienen.

Ik deel wel haar benadering dat je ontwikkelingen in een historisch perspectief moet plaatsen, en dat naar de onderliggende ideologie moet kijken. Leertechnologie wordt inderdaad in geringe mate gebruikt voor socialisatie en persoonsvorming, ook al kunnen interactiemogelijkheden hiervoor wel degelijk worden gebruikt (denk ook aan het bevorderen van reflectie via bloggen of vloggen). Geen enkele leertechnologie is ook didactisch neutraal. De ontwikkelaars hebben niet alleen bepaalde opvattingen over leren (bijvoorbeeld het belang van ‘drill and practice’), maar ook een bepaald mensbeeld (lerenden leren pas als zij gecontroleerd en geprikkeld worden).

Het is goed om deze opvattingen expliciet te maken en je er bewust van te zijn.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.