Artikel Social learning, mogelijkheden voor de MLI

Van een opleiding als een Master Leren & Innoveren mag je verwachten dat men ook lerend vernieuwd en vernieuwend leert. ‘Social learning’ biedt daar volop mogelijkheden toe. Dit vraagt onder meer om aanpassing van het curriculum en het gebruik van andere leertechnologieën.

Dit vind ik nu leuk. Judith van Hooijdonk heeft in het kader van haar Master Leren en Innoveren (MLI) met haar onderzoeksbegeleidster Petra Swennenhuis een artikel geschreven over de relevantie van social learning voor deze masteropleiding. Daarbij maakt zij vooral gebruik van het boek dat Marcel de Leeuwe en ik onlangs over social learning hebben geschreven, en van het proefschrift van Henry Hermans over OpenU (het OU-innovatieproject waar ik projectleider van was).

Judith en Petra positioneren social learning als een belangrijke manier van gepersonaliseerd, actief en ‘lifelong’ leren. Binnen een MLI zou social learning een belangrijke plaats in moeten nemen. Een dergelijke master zou immers moeten bevorderen dat studenten een attitude ontwikkelen waarin zij ook na de opleiding blijven leren en ontwikkelen.

Judith heeft onderzoek gedaan naar digitale competenties bij een docententeam waaruit blijkt dat er een kloof is tussen de het belang en de motivatie om ICT te gebruiken voor ‘sociaal leren, en de praktijk om sociale media ook voor leren en ontwikkelen in te zetten. Binnen de MLI gebruikt men weliswaar ook ICT, maar niet voor social learning (terwijl samenwerkend leren wel een belangrijk kenmerk van de opleiding is).

In deze bijdrage stellen Judith en Petra ook dat social learning om een “nieuwe toolset, mindset en skillset” van docenten vraagt. Elementen zijn dan:

• Digitale competenties;
• De bereidheid en het vermogen om in openheid relaties op te bouwen, en vrijelijk kennis en ervaringen te delen;
• Proactieve houding;
• Benutten van je netwerk.

In hun artikel schetsen de auteurs ook issues rond het gebruik van sociale media voor leren. Zo kan openheid belemmerend werken voor leren. Er zijn echter ook meer besloten leertechnologieën die social learning kunnen faciliteren. Dergelijke omgevingen bieden volgens Judith en Petra mogelijkheden voor de masteropleiding om social learning in te bedden, bijvoorbeeld -zo werken zij uit- bij de uitvoering van praktijkgericht onderzoek. In hun artikel verkennen zij dit verder, waarbij zij beschrijven op welke manier deze manier van leren binnen het curriculum kan worden ingebed.

Zij stellen dat juist een opleiding als de MLI vragen zou moeten beantwoorden als “waarom doen we de dingen zoals we ze doen en waartoe dient ons onderwijs”. Juist deze master zou dan bereid moeten zijn lerend te vernieuwen en -in mijn woorden- vernieuwend te leren. Dus door social learning toe te passen en ook onderzoek te doen naar de effectiviteit ervan.

Judith van Hooijdonk en Petra Swennenhuis benadrukken in hun artikel m.i. enerzijds het gebruik van andere leertechnologieën, en anderzijds de inbedding van social learning binnen het curriculum. Daarmee ben je er m.i. nog niet. Volgens mij moet je ook expliciet aandacht besteden aan:

• De bereidheid en het vermogen om in openheid relaties op te bouwen, en vrijelijk kennis en ervaringen te delen;
• Proactieve houding;
• Benutten van je netwerk.

De auteurs vinden dit terecht belangrijke aandachtspunten, maar werken deze niet echt uit. Wat mij betreft zou het winst zij als dit wel zou gebeuren. Wat betreft het gebruik van leertechnologieën: het is de vraag of een opleiding als de MLI leertechnologieën voor social learning beschikbaar zou moeten stellen, of het gebruik ervan moet bevorderen.

Tenslotte een detail: in de bijdrage worden wel veel verschillende termen gebruikt die eigenlijk allemaal nader zouden moeten worden toegelicht (zelfgeorganiseerd leren, informeel leren, social learning, etc).