Actief leren leidt tot betere leerresultaten, zelfs als je denkt dat dat niet het geval is

Als je doceeractiviteiten gebruikt die lerenden stimuleren actief te participeren in het onderwijsleerproces, dan leidt dit tot betere leerresultaten. Uit tal van onderzoeken blijkt dat ‘actief leren’ ook meer effectief leren is. Recent onderzoek van de Harvard Universiteit laat zien dat het belangrijk is dat lerenden zich hier bewust van zijn.

Deze studie illustreert dat lerenden geloven dat ze meer leren van de traditionele colleges, waar ze vooral luisteren naar uitleg. Terwijl blijkt dat zij meer leren door deel te nemen aan activerende werkvormen. De onderzoekers veronderstelden dat lerenden, met een leervoorkeur voor traditionele college’s, ook meer leerden van deze college’s. Ondanks dat onderzoek aantoont dat ‘actief leren’ beter werkt.

The question of whether students’ perceptions of their learning matches with their actual learning is particularly important, Deslauriers (de hoofdonderzoeker, WR) said, because though students eventually see the value of active learning, it can initially feel frustrating.

Actief, en meer verdiepend, leren vergt veel inspanningen. Volgens de onderzoekers kan dit worden gezien als ‘slecht leren’ (waarom moet je er anders zo hard voor werken?). Tegelijkertijd kunnen zeer goede lezingen zaken zo goed uitleggen dat lerenden het gevoel hebben dat zij veel leren.

Experiment

De onderzoekers hebben daarom een experiment uitgevoerd waarin lerenden een inleiding in natuurkunde op twee manieren kregen. De eerste elf weken kregen zij op dezelfde manier les. Daarna kreeg de ene groep hoogwaardige inleidingen, terwijl de andere groep actief leren ging toepassen. De leerinhoud was verder identiek. Bij een volgend vak switchten de groepen van aanpak.

Vervolgens is gekeken naar de perceptie van de lerenden op effectief leren en is middels een multiple choice toets gekeken hoeveel zij daadwerkelijk hadden geleerd. Daaruit bleek dat lerende die de voorkeur gaven aan de traditionele lezing toch het meest hadden geleerd van een activerende didactiek.

De onderzoekers merken hierbij op dat lerenden geen hekel hebben aan actief leren. Als zij de resultaten van actief leren zien, dan neemt hun enthousiasme toe. Dat blijkt onder meer uit cursusevaluaties. Docenten laten daarom nu ook de resultaten van dit onderzoek aan studenten zien.

A great lecture can get students to feel like they are learning a lot (…) Students might give fabulous evaluations to an amazing lecturer based on this feeling of learning, even though their actual learning isn’t optimal.

De onderzoekers hopen dat steeds meer docenten actief leren vaker zullen gaan toepassen. Een voorbeeld is om lerenden in kleine groepen te laten werken aan een vraagstuk, waarbij docenten vragen gaan beantwoorden. Daarna geven zij een korte inleiding waarin zij ingaan op belangrijke misconcepties die zij waar hebben genomen bij het groepswerk.

Mijn opmerkingen:

Je kunt uiteraard kanttekeningen plaatsen bij de opzet van het onderzoek. Ik vraag me af of de onderzoekers hebben afgebakend wat een ‘traditional lecture’ is. Ik betwijfel of onderwijs dat voornamelijk bestaat uit hoorcolleges waarbij lerenden vooral luisteren, in ons land nog wel zo dominant zijn. Wellicht werkt actief leren ook wel zo goed omdat het voorafgegaan is door ‘traditioneel onderwijs’. Bovendien is alleen gekeken naar de mate waarin lerenden in staat waren om kennis te reproduceren.

Toch is dit onderzoek een bevestiging van tal van andere onderzoeken. Daar uit blijkt dat een activerende didactiek inderdaad te prefereren is boven onderwijs waarbij de lerende voornamelijk luistert naar instructies. Deze bevindingen gelden overigens voor alle onderwijstypen.

Wat me uit deze studie voornamelijk opvalt, is dat lerenden zich laten overtuigen door de uitkomsten van dit onderzoek. Ik benadruk ook regelmatig in presentaties op basis van onderzoek de effectiviteit van actief leren boven onderwijs dat voornamelijk gericht is op het consumeren van inhoud. En ik heb heel wat presentaties van anderen bijgewoond waarin onderzoek naar de effectiviteit van actief leren is gepresenteerd. Op basis van reacties vraag ik me echter af of dit gaat leiden tot verandering van aanpak. Zowel voor docenten als lerenden vergt dit namelijk een gedragsverandering. Docenten moeten hun didactiek aanpassen, lerenden moeten anders gaan leren.

Wat bij bovenstaand samengevat onderzoek scheelt, is dat lerenden en docenten geconfronteerd worden met onderzoek waar zij zelf bij betrokken zijn geweest.