De vorming van eerste indrukken gebeurt onmiddellijk. Binnen enkele seconden na een ontmoeting trekken we spontaan conclusies over iemands karaktereigenschappen. Dit heeft gevolgen voor de vraag of je als vertrouwenwekkend en bekwaam overkomt. Hoe werkt dit bij live online sessies? En welke rol spelen virtuele achtergronden hierbij?
Abi Cook, Meg Thompson en Paddy Ross hebben hier onderzoek naar gedaan. Zij stellen dat mensen snel oordelen vormen over betrouwbaarheid, competentie, sympathie, agressiviteit en aantrekkelijkheid. Vertrouwen en competentie zijn daarbij belangrijke dimensies voor sociale oordelen. Eerste indrukken beïnvloeden belangrijke uitkomsten, waaronder electoraal succes, partnerkeuzes, beslissingen bij sollicitaties, maar volgens mij bijvoorbeeld ook de acceptatie van de inhoud van een lezing.
Zij hebben onderzocht hoe dit werkt bij live online sessies, die structureel deel zijn uit gaan maken van werken en leren.
Een belangrijk aspect hierbij is de achtergrond die individuen binnen een videoconferentie-omgeving kunnen veranderen door hun achtergrond te vervagen of een specifieke virtuele achtergrond te selecteren. De visuele context beïnvloedt eerste indrukken. Eerste indrukken worden volgens de onderzoekers aanzienlijk beïnvloed door contextuele visuele factoren, waardoor de videoachtergrond mogelijk een andere impact heeft op eerste indrukken dan persoonlijke ontmoetingen.
De auteurs schrijven dat de videoachtergrond kan worden beschouwd als een uitbreiding van de professionele verschijning. Het professionele karakter van verschillende videoachtergronden staat echter ter discussie. Moet je kiezen voor een professionele achtergrond of juist voor een authentieke achtergrond?
Volgens Cook cs is hier tot nu toe weinig onderzoek naar gedaan. Zij hebben daarom onderzocht wat de invloed is van videoachtergrond, gezichtsuitdrukking en geslacht op eerste indrukken van betrouwbaarheid en competentie binnen de context van live online sessies. Deelnemers bekeken vrouwelijke en mannelijke gezichten met gelukkige en neutrale uitdrukkingen bij zes achtergronden.
Cook, Thompson en Ross ontdekten dat gezichten tegen een achtergrond van planten en boekenkasten consequent als het meest betrouwbaar en competent werden beoordeeld, in tegenstelling tot achtergronden van de persoonlijke omgeving of achtergronden met nieuwigheden die lagere beoordelingen kregen. Gelukkige gezichtsuitdrukkingen werden als betrouwbaarder en competenter beschouwd dan neutrale gezichten. Vrouwen werden als betrouwbaarder en competenter gezien. Dit gaat overigens tegen de verwachting van een ‘mannelijke competentiebias’ in. Er werden significante interactie-effecten gevonden van videoachtergrond met zowel gezichtsuitdrukkingen als geslacht.
Formeel geklede individuen worden normaliter als competenter beoordeeld omdat professionele kleding volwassenheid, bekwaamheid en succes communiceert. Achtergronden van de persoonlijke omgeving of achtergronden met nieuwigheden werden in dit onderzoek daarom vergeleken met informele kleding, omdat de achtergronden een ongedwongen en ontspannen houding aangeven. Dit suggereert volgens de auteurs dat het individu mogelijk niet consciëntieus is. Dit verklaart de lage beoordelingen op bekwaamheid.
Vrolijkheid in gezichtsuitdrukkingen beïnvloedde de eerste indrukken positief; glimlachen werd geassocieerd met vriendelijkheid en benaderbaarheid, waardoor percepties van betrouwbaarheid werden bevorderd. Glimlachen beïnvloedde ook competentiebeoordelingen positief in vergelijking met neutrale gezichten.
Vrouwen werden in dit onderzoek door respondenten als betrouwbaarder en competenter beoordeeld dan mannen. Deze bevindingen kunnen worden toegeschreven aan de aantrekkelijkheid van vrouwelijke gezichtskenmerken, die bijdragen aan beoordelingen van bekwaamheid.
De studie toont ook een interactie-effect aan tussen geslacht en achtergrond. Bij mannen was het effect van achtergrond op beoordelingen van betrouwbaarheid en competentie stabiel, terwijl bij vrouwen de videoachtergrond minder belangrijk lijkt; vrouwelijke voordelen in beide dimensies kunnen de negatieve implicaties van achtergronden tegen gaan, menen de onderzoekers.
Cook, Thompson en Ross wijzen in hun bijdrage op de relevantie van hun bevindingen voor werving- en selectiesprocessen. Zij benadrukken het belang van het kiezen van geschikte achtergronden bij live online sessies en het belang van glimlachen om de beste eerste indruk mogelijk te maken.
Mijn opmerkingen
Deze bevindingen zijn mijns inziens ook relevant voor virtuele klas-sessies, webinars en online overleg. Als spreker kun je je het beste formeel kleden, vriendelijk kijken en een professionele achtergrond kiezen. Zelf koos ik altijd een achtergrond van een plek waar ik recent geweest was omdat dit het ijs altijd brak. Maar om betrouwbaar en deskundig over te komen, kun je dus het beste een professionele achtergrond kiezen. En uiteraard vriendelijk kijken.
Nota bene: Jeroen Janssen besteedt op de weblog van de afdeling Educatie van de Universiteit Utrecht aandacht aan een recente studie naar het gebruik van camera’s aan tijdens live online sessies. Als medeleerlingen hun camera aanzetten dan leidt dat tot betere leerresultaten. Als een docent steeds in beeld is kan dit afleiden van de inhoud.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie