Technology enhanced learning als dubbele innovatie

In mijn blogposts heb ik het vaker over een “dubbele innovatie” als het gaat om het gebruik van ICT en leren. Tijd om daar meer uitgebreid stil bij te staan.

Een paar dagen schreef ik naar aanleiding van een gastcollege over trends en ontwikkelingen op het gebied van e-learning over de “complexiteit van de dubbele innovatie”. Hans van Poppel vroeg daarop meer informatie, zoals een literatuursuggestie.

Ik ben vervolgens hier naar op zoek gegaan. De eerste keer dat ik over de dubbele innovatie heb geblogd is op kerstavond 2009. Ik schreef toen over een casus waarin een docent zijn studenten had geconfronteerd met een “dubbele innovatie”: leren volgens een ander paradigma, met nieuwe technologieën.

Later gebruik ik dit begrip als ik blog over ervaringen met implementaties op het gebied van ‘technology enhanced learning’. Op basis van praktijkervaringen concludeer ik dat docenten  het vaak ingewikkeld vinden om op een andere manier onderwijs en opleiden vorm te geven, en tegelijkertijd nieuwe technologieën te gebruiken om een andere didactiek te faciliteren. Lerenden vinden het complex om andere manieren van onderwijs en opleiden te volgen, waarbij nieuwe technologieën worden ingezet. Deze betrokkenen moeten niet alleen vertrouwd raken met een andere didactisch werkwijze, maar ook met het gebruik van ICT daarbij. Ook organisaties hebben te maken met andere processen, en met de invoering van nieuwe technologieën. De invoering van e-learning is daardoor m.i. ook complexer dan de invoering van ICT op zich.

Een beknopte online zoektocht leidt tot drie relevante artikelen:

Lee heeft het over een “double innovation” als zij in 1999 schrijft over een project van Texas Woman’s University (TWU):

First, TWU is implementing a Multi-User Domain, Object Oriented (MOO) technology that allows multiple online users to manipulate objects, as well as to converse and conduct research, in real-time. MOOs are very new in the higher education arena. Second, TWU is employing this technology in an unorthodox field of application in today’s distance learning environment: Women’s studies.

Hierbij gaat het dus niet om een andere manier van leren, maar om een nieuw domein waarin leertechnologie wordt ingezet.

Verder halen Gundy en Berger (2013) een artikel uit 2008 aan waarin wordt gesproken over een dubbele innovatie:

first of all, learning about the technology, peripherals, the software appropriate for their students, and the management of computers in the classroom; and secondly, integrating an appropriate curriculum for the technology, which means dealing with content, teacher roles, assessment, and student achievement.

Deze auteurs hebben het dus over het leren gebruiken van ICT en curriculumvernieuwing.

In 2011 heeft Samantha Cleaver het in Technology in the Classroom: Helpful or Harmful? ook over een dubbele innovatie: docenten moeten eerst leren nieuwe technologie te gebruiken om vervolgens te beslissen of deze technologieën leerdoelen en het curriculum ondersteunen.

Hierbij valt op dat het begrip “dubbele innovatie” vooral wordt gebruikt binnen opiniërende bijdragen, die gebaseerd zijn op praktijkervaringen. Ook valt op dat nieuwe technologie nog steeds als ‘complex’ wordt beschouwd, ook al is de gebruikersvriendelijkheid ervan sterk toegenomen.

Je kunt je daarbij ook afvragen of we ICT niet als ‘te bijzonder’ beschouwen. Mijn ervaring is echter dat zelfs zeer ervaren docenten (onterecht) onzeker kunnen worden als zij geacht worden betrekkelijk onbekende leertechnologieën binnen hun onderwijs in te bedden.