Internet leidt tot educatieve klimaatverandering

Er wordt al lange tijd verkondigd dat het onderwijs moet veranderen, en zal veranderen. Waarom is de kans daarop groter dan ooit te voren, en kan onderwijsinnovatie als gevolg van internettechnologie vergeleken worden met klimaatverandering.

De klachten over onderwijs en vorming zijn praktisch zo oud als het onderwijs zelf. Martin Lindner heeft een prikkelende Duitstalige bijdrage geschreven waarin hij de kritiek op het onderwijs in een historisch perspectief plaatst.

Zo werd in 1964 al gediscuteerd over de ‘Bildungskatastrophe’: het onderwijs zou onvoldoende tegemoet komen aan de eisen van de internationale economie. In 1994 stelden critici dat het onderwijs beter moest passen bij het tijdperk van informatietechnologie en globalisering.

Toch is het onderwijs zelf niet echt veranderd, meent Lindner. Waarom zou internettechnologie dat wel veranderen? Het internet wordt immers voor allerlei zaken gebruikt. Maar als het echt gaat om serieus onderwijs, dan vindt dat nog steeds plaats tussen de dichte muren van instituten en vakken.

Volgen de auteur hebben we echter wel degelijk te maken met een onderwijsverandering, sterk beïnvloed door internettechnologie, die te vergelijken is met een klimaatverandering. De omstandigheden veranderen, waardoor de structuren noodzakelijkerwijs en plotseling uit een zullen vallen. Dat wordt veroorzaakt door maatschappelijke ontwikkelingen (zoals nieuwe markten en datastromen), en doordat mensen dankzij ICT beter in staat zijn te communiceren en informatie te verzamelen.

Lindner meent dat de veranderingen niet worden bewerkstelligt door degenen die als pionier het onderwijs proberen te veranderen, maar door degenen die digitale innovaties met middelen en macht helpen realiseren.

Belangrijker zijn de, vaak onvoorziene, effecten die de werking van gedistribueerde netwerken hebben. Een voorbeeld is de open source beweging waarbij een grote groep vrijwilligers kwalitatief net zo’n goede producten maakt al grote, commerciële, bedrijven. Intelligentie en innovatie komen volgens Lindner voort uit netwerken. De grootste uitdaging daarbij is om die wijsheid uit het netwerk te destilleren.

Dan ontstaat volgens Lindner een open source idee van onderwijs dat bestaande verhoudingen binnen een jaar of vijftien op de grondvesten doet schudden. Veranderingen ontstaan volgens hem niet binnen een bestaand systeem, maar omdat een nieuw model wordt ontwikkeld dat op een gegeven moment het oude model ver achter zich laat.

Zoals gezegd: een prikkelende bijdrage. Ik vraag me daarbij wel af of de open source beweging heeft geleid tot een revolutie binnen de ICT-wereld. Natuurlijk, de invloed is groot. Maar het heeft niet geleid tot het verdwijnen van Microsoft, Apple of Google. Wellicht kunnen ook op het gebied van onderwijs bestaande en nieuwe modellen naast elkaar blijven bestaan.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.