Ontmantel de open leercentra

Het open leercentrum is een achterhaald concept dat het onderwijs meer kwaad doet dan goed. Het onderwijs zou er goed aan doen deze centra (inclusief de aparte computerlokalen) zo snel mogelijk te ontmantelen, en op een andere manier in te richten.

In de jaren negentig van de vorige eeuw gingen scholen er toe over om open leercentra in te richten. Dat waren ruimtes waar lerenden gebruik konden maken van gezamenlijke leermaterialen, en gezamenlijke ICT-voorzieningen. Scholen beschikten namelijk nog niet over kwalitatief goede internetvoorzieningen, en over relatief weinig computers. Deze centra waren toen vaak noodzakelijk als je lerenden gebruik wilde laten maken van educatieve software, als je hen gebruik wilde laten maken van e-mail, van het nieuwe wereldwijde web of als lerenden bijvoorbeeld naslagwerken moesten gebruiken voor werkstukken. De lerenden leerden er (begeleid) zelfstandig. Maar het kwam ook voor dat docenten de ruimte reserveerden om er les te geven waarbij gebruik kon worden gemaakt van computers (het leercentrum was daardoor overigens minder ‘open’).

Inmiddels doet het open leercentrum meer kwaad dan goed, is het concept achterhaald en zijn er steeds meer scholen die deze centra ontmantelen. Dat geldt ook voor aparte computerlokalen. Wat mij betreft sluiten alle scholen open leercentra zo snel mogelijk, en richten ze de ruimtes op een andere manier in (bijvoorbeeld voor het werken in kleine groepen). Ik heb daar de volgende redenen voor:

• De computers in het open leercentrum bieden dikwijls toegang tot tal van internettoepassingen. Daarnaast nodigt de omvang van de ruimte, de geringe begeleiding en de opstelling van de computers er toe uit dat lerenden snel afgeleid worden om vooral niet te leren.
• Mobiele en draadloze technologie, plus het gegeven dat veel jongeren hun eigen technologie meenemen naar scholen, maken aparte computerlokalen en open leercentra overbodig. Deze technologieën maken het bovendien mogelijk om ICT veel meer flexibel en ‘just in time‘ in het onderwijs in te zetten. Investeer dus liever in mobiele en draadloze technologie (lerenden zelf laten aanschaffen, verhuren, uitlenen). Er zijn m.i. ook volwaardige online alternatieven voor naslagwerken en andere leermaterialen uit open leercentra. De uitzonderingen rechtvaardigen geen apart open leercentrum.
• Ik ken geen onderzoeken naar de bijdrage van het open leercentrum aan leren, maar durf de stelling aan dat deze omgeving te ongestructureerd en onrustig is voor effectief leren. Begeleid zelfstandig leren kan in een kleinere setting veel beter worden vormgegeven. Vooral kinderen met ADHD of met een autistisch spectrum stoornis hebben grote moeite om te leren in een open leercentrum. Ook anderen hebben moeite om er geconcentreerd te werken. Bert Plaat van AOC Friesland tipte mij in dit kader deze video:

  Bernard in het Open Leercentrum from AOC Friesland on Vimeo.

• Gebruik de contacttijd niet om lerenden lange tijd (langer dan een kwartier) achter elkaar zelfstandig met digitaal leermateriaal te laten werken. Dan werk je afleiding zelf in de hand. Open leercentra nodigen dergelijk leergedrag bij uitstek uit. Het is echter ook onverstandig om lerenden in een gewone klas lang met digitale leermethoden te laten werken. Gebruik afwisselende werkvormen. Laat lerenden ook in eigen tijd, en thuis, met digitale leermethoden werken. Voer de dialoog over de resultaten.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.