Marianne Smitsmans van Gilde Opleidingen heeft in het kader van haar masteropleiding onderzoek gedaan naar de beleving van de werkdruk. In haar workshop tijdens de managementconferentie van het Consortium voor Innovatie is zij ingegaan op de uitkomsten hiervan.
Eén van de aanleidingen was een medewerkerstevredenheidsonderzoek bij Gilde Opleidingen, uitgevoerd door TNS NIPO. Aan de vragenlijst bleken overigens geen echte theoretische uitgangspunten ten grondslag te liggen.
In haar onderzoek heeft zij gekeken naar de relatie tussen de hoeveelheid werk, werkstress en de wijze waarop leidinggevenden leiding geven. Wat kan een teammanager dan doen om de beleving van werkdruk te veranderen?
Hiervoor heeft Marianne Smitsmans een secundaire analyse uitgevoerd op de resultaten van het medewerkerstevredenheidsonderzoek. Daarnaast heeft zij een relatie aangebracht tussen een aantal theoretische concepten (professional, kenniswerker, werkdruk, werkstress en leiderschap). Een voorbeeld is het zogenaamde ‘Demand‐Control’ model van Karasek waarin de hoogte van de taakeisen en de eigen ruimte voor sturingsmogelijkheden centraal staan. Hoge taakeisen in combinatie met weinig sturingsmogelijkheden leiden tot werkstress. Stress is niet erg zolang je sturingsmogelijkheden hebt. Je hebt energiebronnen, zoals positieve feedback, nodig om stress te vermijden.
Een ander theoretisch concept is het onderscheid dat Manfred Kets de Vries maakt tussen transformationeel en transactioneel leiderschap. Transformationeel leiderschap is visionair, gericht op de lange termijn. Transactioneel leiderschap richt zich vooral op controle en op het heden.
Uit de secundaire analyse kwam naar voren dat er geen relatie bestaat tussen de hoeveelheid werk en wijze leiding geven. Er is geen relatie aangetoond tussen het geven van duidelijkheid en werkstress. Marianne en haar interne begeleider, CvB-lid Leon Simons, vonden dit verrassend. Wel werd een relatie aangetoond tussen werkstress en wijze van leidinggeven.
Marianne Smitsmans concludeert onder meer dat de werkstress kan worden verlaagd als de leidinggevende oog heeft voor het welbevinden van de collega's, als de leidinggevende onderlinge samenwerking weet te bevorderen, of zorgt voor een goede taakverdeling. Voldoende ondersteuning door de leidinggevende leidt ook tot een lagere werkstress.
Volgens Marianne draagt transformationeel leiderschap vooral bij aan een lagere werkstress. Dit heeft zij in een nieuw model uitgewerkt. Vermijd dus controle, maar geef vertrouwen.
Tijdens de levendige discussie kwam naar voren dat maatregelen om zicht te krijgen op werkstress (zoals tijdschrijven), juist werkstressbevorderend werken. Cruciaal draabij lijkt de beleving van de maatregel te zijn. Wellicht dat faciliteren van instrumenten, in plaats van verplichten deze te gebruiken een oplossing is. Een andere interessante vraag had te maken met de kantelbaarheid van het model. Wat doe je als je niet te maken hebt met hoogopgeleide kenniswerkers, maar bijvoorbeeld met receptionisten, conciërges en cateringmedewerkers? Hebben zij juist behoefte aan transactioneel leiderschap?
Daarnaast zijn we ingegaan op de vraag wat energiebronnen zijn. Volgens Marianne Smitsmans is dat bijvoorbeeld als je als medewerker eens iets nieuws gaat doen. Of als medewerkers worden aangesproken op hun passie en talenten (denk aan The Element van sir Ken Robinson). Marianne gaf als voorbeeld dat onderwijsgevenden bij Welzijn van Gilde Opleidingen werken aan een Bosnië-project. Dit motiveert sterk.
Tenslotte gaf zij als tip mee het boekje "Managers zijn struisvogels" van Theo Camps, Janka Stoker en Bert Jurgens te lezen. Hierin wordt kort en bondig beschreven dat managers vaak vermijdingsgedrag vertonen.
Hieronder vind je de presentatie van Marianne Smitsmans. Haar thesis kun je via deze website downloaden.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie