Als voorstander van de "EU-Grondwet" hoor ik natuurlijk flink te balen. En dat doe ik ook. Toch zie ik een aantal lichtpunten in deze misère.
In de eerste plaats heeft "Europa" in het publieke debat een volwaardige plek gekregen. De hoge opkomst en de gepassioneerde discussies in de publieke en privé-sfeer illustreren dit. Beter laat dan nooit, zullen we maar zeggen.
Op de tweede plaats heeft het referendum volgens mij zijn toegevoegde waarde voor de parlementaire democratie bewezen. Het referendum heeft een flinke politieke discussie losgemaakt en aangetoond dat als zelfs een zeer ruime parlementaire meerderheid ergens vóór is, de meerderheid van de bevolking er toch nog tegen kan zijn. Vaker doen dus, een referendum (maar ook niet té vaak want anders verliest het instrument zijn kracht). Het is een mooie aanvulling op onze parlementaire democratie.
Op de derde plaats heeft dit proces geïllustreerd dat Nederlanders zich geëmancipeerd hebben ten opzichte van traditionele verbanden. Werd het Bisschoppelijk Mandement van 1954 nog massaal door katholiek Nederland opgevolgd (een rechtgeaard katholiek luisterde niet naar de VARA en stemde niet PvdA), ruim 50 jaar later laten mensen zich niet meer automatisch leiden door voorgangers van de organisaties waarvan ze lid zijn. Mensen maken zelf een afweging.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Zoals je in mijn blog kunt lezen, baal ik er duidelijk van. Volgens mij is gisteren om redenen tegen iets gestemd die helemaal niets met dat te maken hadden waarover de Nederlanders gingen stemmen: veel mensen hebben waarschijnlijk tegen het hoge tempo van uitbreidingen en Europese integratie willen stemmen. Daar was deze stemming duidelijk niet het goede instrument voor.
Aan de andere kant zie ik ook de positieve waarde voor de samenleving, voor de politieke discussie. Misschien wordt het echt tijd dat men over het verschijnsel “representatieve democratie” anders gaat denken. Maar dan niet alleen in Nederland!
Ook opgevallen dat de gemeenten waarin een (kleine) meerderheid vóór was niet de beroerdste randgemeenten zijn om in te wonen?
Rond Eindhoven: Waalre, Son, Eersel en Heeze Leende! We fietsen daar graag rond en zien weinig grote stadsproblemen.
Ook aardig bleek men vaak de partijmening te volgen. Regeringspartijen voor. Oppositie tegen en SP daarbij even heftig als Wilders aanhang tegen.
Groen links met het milieu als aandachtsgebied en een prima profilerende Femke Halsema opvallend veel voorstemmers.
De oude (salon?)socialisten stemden tegen, toch nog eens de politiek wat beter gaan volgen want de automatische keuze van voorheen kan dat voor mij zo niet meer blijven.
Of zou mijn dochter een beetje gelijk hebben als ze de nee-stemmers vergelijkt met kleuters die in hun ontkenningsfase zitten? De argumentate van de doorsnee nee stemmer stemde mij droef. Weinig ratio, veel deels irrationele emotie.