Verleden week kreeg ik bij een bezoek aan een organisatie het artikel "Overleven in de kenniseconomie" van Janine Swaak. Met deze publicatie heeft Swaak eind 2004 de Management Essay Prijs gewonnen.
Leuk artikel over kennismanagement. Volgens mij ook relevant als je je bezighoudt met vormen van informeel leren met behulp van ICT. Enkele lessen uit dit artikel:
- Gebruik IT-systemen niet zozeer om kennis te borgen, maar om kennissporen die mensen achterlaten in hun territorium te visualiseren, en vakmensen met elkaar in contact te brengen.
- 90% van de tijd dat vakmensen bezig zijn met het creëren van nieuwe producten, wordt besteed aan het opnieuw bedenken van wat al bestaat.
- Professionals besteden meer tijd en aandacht aan onze hun archieven (denk aan e-mailinbox of de eigen harde schijf) dan die van de organisatie (zoals een intranet of document management systeem).
- Hergebruik van kennis van anderen is lastiger dan collega’s helpen.
- Kennisdelen is niet altruïstisch. Je doet het omdat je op termijn er iets voor terug verwacht.
- Hergebruik van kennis en innovatie zijn gebaat bij een gezonde competitie binnen en tussen organisaties.
Volgens Swaak zijn er verschillende benaderingen van kennismanagement. De ‘opslagbenadering‘ probeert kennis te objectiveren, los te koppelen van degene die deze kennis heeft en op te slaan in systemen. Benadering twee is de ‘bedrijfsgeoriënteerde benadering’. Deze benadering rationaliseert menselijk gedrag en leunt sterk op modellen, procedures en spreadsheets. De derde benadering, van de ‘lerende organisatie’ gaat er van uit dan professionals permanent willen leren en stelt zich de vraag hoe teams en de organisatie als geheel hiervan kunnen profiteren. Een community of practice is een voorbeeld van deze benadering. Swaak stelt dat deze benadering menselijk gedrag idealiseert.
Zij redeneert vanuit Freud en stelt dat professionals een instinct hebben om te overleven binnen de organisatie. "Informatie" vergelijkt zij dan met voedsel en "kennis" met territoria.
Informatie is overal om ons heen, waardoor mensen moeten zoeken en selecteren wat het best bij hun dieet (baan, functie, interesse) past om te overleven (om hun werk te behouden, om hogerop te komen). Kennis is iets persoonlijks waarin mensen hebben geïnvesteerd. Er is in principe weinig mis met territoria. Zij structureren onze strijd om dominantie. Ik ben de baas in mijn territorium, jij in dat van jouw. Voor kennisterritoria geldt: ik weet hier meer van af dan jij. Zonder territoria zou er chaos zijn. Om te overleven schermen wij ons kennisterritorium af onder het mom: kennis is macht.
Vanuit deze invalshoek stelt Swaak dat kenniswerkers egoïstisch zijn en op "een slimme manier lui", waarbij men naar maximaal resultaat streeft met minimale inspanningen.
Ik vind het positief dat Swaak het delen van kennis niet als puur rationeel en idealistisch/altruïstisch beschouwd. Maar zij slaat wat mij betreft weer wat door naar het zwartgallige (negatief mensbeeld). Want volgens mij zijn er ook voorbeelden genoeg van professionals die niet altijd iets terug verwachten als zij kennis delen. Onder webloggers zijn volgens mij veel voorbeelden te vinden.
Lees ook: Durf kleur te bekennen in kennismanagement
Janine Swaak en Carla Verwijs koppelen benaderingen van kennismanagement aan kleuren. Doet me denken aan de veranderkleuren van De Caluwé en Vermaak (al ontbreekt de kleur wit in dit artikel).
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie