Ervaringen met eportfolio bij Gilde Opleidingen

Vanmiddag heb ik twee workshops kunnen bijwonen van een bijeenkomst van het Platform BVE-leren. Pedro van der Schoor van Gilde Opleidingen vertelde in één workshop over de ervaringen van mijn nieuwe werkgever met het elektronisch portfolio. Aanvankelijk zou de e-portfolio presentatie door een ander ROC worden verzorgd. Dat ging niet door en Pedro -één van de organisatoren van deze bijeenkomst-  is op het laatste moment ingesprongen. Voor mij een mooie gelegenheid om geïnformeerd te worden over de stand van zaken bij ‘mijn’ ROC.

Gilde Opleidingen heeft de afgelopen jaren een visie ontwikkeld op competentiegericht leren. Vanuit deze visie is een pilot uitgevoerd met een elektronisch portfolio. Hierbij is ook samengewerkt met het vmbo in regio, evenals met het Centrum voor Werk en Inkomen en het Regionale Meld- en Coördinatiepunt.  Het project is mede gefinancierd met geld van Kennisnet. Dat impliceerde dat voldaan moet worden aan bepaalde standaarden zodat gegevens tussen verschillende portfoliosystemen naadloos uitgewisseld kunnen worden. Een prima eis wat mij betreft. Ik bemerk hier ook een verschil met het elektronisch portfolio bij de Universiteit Utrecht. Daar wordt veel minder gekeken naar afhankelijkheden met andere onderwijsinstellingen en andere relevante organisaties.

Bij Gilde Opleidingen speelt het portfolio een ondersteunende rol in het onderwijsleermodel (met name gericht op leertrajectbegeleiding).Het is de bedoeling dat Elders Verworven Competenties een belangrijke plek krijgen in het beoordelingsgerichte deel van het portfolio. Een belangrijk uitgangspunt is dat de deelnemer eigenaar is van het portfolio, maar dat de opleiding eisen stelt aan welke bewijzen in het portfolio moet worden opgenomen. Vanzelfsprekend is dat hierover uitvoerig gediscussieerd wordt, ook met het vmbo.

Het viel mij op dat Gilde Opleidingen in de oriëntatiefase zich sterk geconcentreerd heeft op de portfolio oplossing (gedurende 2,5 maand), en minder met de integratie van het portfolioconcept binnen het onderwijs. In de fase erna is hier wel veel energie in geïnvesteerd, bijvoorbeeld via de ontwikkeling van competentiematrices. Competenties zijn bijvoorbeeld afgezet tegen tijdspad. Aan welke competenties is gewerkt, in welke periode? Op die manier ontstaat een matrix van cellen. Per cel kun je aangeven wat je van een leerling verwacht welk bewijsmateriaal h/zij hier in plaatst.Vervolgens is personeel getraind en zijn docenten en deelnemers gaan experimenteren met portfolio. Daarbij gaat het om 6 opleidingen waarbij ongeveer 375 leerlingen betrokken zijn (van niveau 1 t/m 4), plus ongeveer 5 participerende scholen met ieder maximaal 1 klas. Na een selectieprocedure is gekozen voor Open Source Portfolio (OSP), dat geïntegreerd is binnen Sakai. Gilde Opleidingen heeft ook binnen OSP een web-based formulier gemaakt dat deelnemers moet aanzetten tot reflecties.

Uit de ervaringen van de pilot valt op te maken dat sprake is van een grote diversiteit in gebruik, ondanks dat maar een beperkt aantal opleidingen geparticipeerd heeft in het project. Daarnaast bleek het product aanvankelijk nog niet stabiel te zijn. Uiteraard leverde dat de nodige ergernis op. Desalniettemin waren betrokken docenten en deelnemers gematigd positief over het gebruik van het portfolio. Een andere voorzichtige conclusie is dat het e-portfolio het beste werkt binnen opleidingen waarbij vakken geïntegreerd worden aangeboden. Andere lessen zijn volgens Pedro van der Schoor:

   

• Als je met het elektronisch portfolio start, weet dan waarover je praat. Zorg voor een heldere terminologie. En bijvoorbeeld voor een duidelijke positionering  ten opzichte van het studievolgsysteem.

   

• Een goede integratie van het e-portfolio binnen de opleidingen is noodzakelijk. Maak bijvoorbeeld helder welke ‘bewijslast’ je accepteert. Werk ook met opdrachten waarbij verschillende kennis, vaardigheden en houdingen geïntegreerd aan de orde komen.

   

• De relatie tussen opdrachten en competentieontwikkeling moet duidelijk uitgekristalliseerd zijn.

   

• Werk vanuit de persoonlijke ontwikkeling van leerlingen. Houd dus rekening met elders verworven competenties.

Wat dat betreft zijn er ook duidelijke overeenkomsten met het hoger onderwijs.