Dit jaar vindt voor de dertigste keer de Online Educa in Berlijn plaats. Ik kom er sinds 2003 en mag dit jaar samen met onder meer Gilly Salmon een afsluitende sessie -met de titel The Trend is Your Friend– verzorgen waarin we terugblikken op dertig jaar ‘leertechnologie’, om vervolgens vooruit te blikken. In de aanloop hiervan wil ik wekelijks terugblikken op edities van de Online Educa. In deze laatste terugblik staat het gedenkwaardige jaar 2020 centraal, en het jaar 2021.
Het jaar 2020 was gedenkwaardig omdat de Online Educa voor het eerst, en waarschijnlijk ook voor het laatst, vanwege de Corona-pandemie volledig online plaatsvond. Er namen 1700 mensen deel. Dat waren er minder dan anders, maar meer dan ik had verwacht. In plaats van twee dagen, waren de sessies nu over de hele werkweek verspreid. Het gevolg was dat ik de OEB-sessies continu afwisselde met mijn gewone werk dat ook vanuit thuis werd uitgevoerd. Erg vermoeiend!Ondanks dat deelnemers elkaar fysiek niet konden ontmoeten, en er weinig ruimte was voor informele gesprekken, heb ik toch met plezier deelgenomen aan deze editie. Inhoudelijk interessant, gevarieerd, veel afwisseling en dynamiek, en technisch nagenoeg vlekkeloos verlopen. Dat waren enkele van mijn kwalificaties in 2020.
Het jaar erop mochten we elkaar weer fysiek ontmoeten. Althans, degenen die hier toestemming voor hadden gekregen (of dat niet hoefden te vragen). Vanaf het najaar was namelijk weer sprake van een piek in het aantal besmettingen. Het gevolg was dat veel onderwijsinstellingen medewerkers niet toestonden naar Berlijn te reizen. In Berlijn waren ook nog diverse Corona-maatregelen van kracht. De organisatie had onder meer besloten om naast ‘2G’ -eveneens regel in hotels en restaurants- van deelnemers ook te eisen dat zij getest waren (PCR-test of allergenentest). Desondanks waren 650 deelnemers aanwezig tijdens deze editie van de OEB.
De impact van de Coronacrisis op leren, opleiden en onderwijs kwam tijdens beide edities uitgebreid aan bod. In 2021 werd meer reflectief gesproken over deze impact, inclusief geleerde lessen. Deze crisis werd beschouwd als katalysator voor technology enhanced learning, maar heeft ook de complexiteit van online en blended leren blootgelegd. Docenten hebben noodgedwongen stappen gezet op het gebied van digitalisering en zijn zich meer gaan verdiepen in leertechnologie en digitale didactiek. Verschillende onderwijsinstellingen hebben geïnvesteerd in het ontwikkelen van een duurzame blended learning strategie.
De complexiteit van simultaan onderwijs, waarbij sommige lerenden fysiek aanwezig zijn en anderen online deelnemen, werd in 2021 uitgebreid besproken. Belangrijke uitdagingen waren de forse investeringen in technologie zoals kwalitatief goede microfoons en camera’s, en het risico op ongelijke behandeling van verschillende groepen lerenden. Concrete tips die werden gedeeld: begin met het betrekken van online deelnemers, zorg voor ‘blind spots’ voor lerenden die niet in beeld willen zijn, en organiseer sociale interactie buiten de leerinhoud om. Ook werden uitdagingen zoals ‘split attention’ besproken.
In 2021 waren Fons Trompenaars en Marleen Stikker keynote spreker. Fons Trompenaars stelde dat onze steeds diversere samenleving om nieuwe benaderingen vraagt, waarbij traditionele zwart-wit modellen voor bijvoorbeeld leiderschap plaats moeten maken voor flexibele mengvormen die verschillende kwaliteiten combineren. Marleen Stikker benadrukte dat technologische geletterdheid essentieel is in deze tijd. Zij uitte ook kritiek op hoe het internet zich heeft ontwikkeld. Door gebrek aan openheid zijn we volgens haar de controle over het internet kwijtgeraakt, waarbij ze pleitte voor meer transparantie en ‘demystificatie’ van technologie. Als concreet voorbeeld noemde ze dat de grootschaligheid van het onderwijs heeft geleid tot controversiële technologische oplossingen zoals online surveillance tijdens tentamens, wat volgens haar voorkomen kan worden door kleinschaliger onderwijs.
Tijdens deze edities werd ook stilgestaan bij de veranderende rol van Learning & Development (L&D) binnen organisaties. L&D professionals leveren in toenemende mate een bijdrage aan verandermanagement en passen een mix toe van digitale en niet-digitale leerinterventies om strategische organisatieveranderingen te realiseren. Learning analytics en het realiseren van veranderingen zijn daarom ook werkterreinen voor de L&D-functie. Donald Taylor stelde in 2020 dat L&D-ers kennis over leren onvoldoende toepassen en nog te vaak in de val van pseudowetenschap trappen. Ik constateerde toen dat de OEB-organisatie tegelijkertijd wel ruimte gaf aan sessies over het pseudowetenschappelijke neurolinguïstisch programmeren. Cases van grote bedrijven als Thales en AXA lieten zien dat succesvolle innovatie vraagt om ‘constructive troublemakers’ op verschillende niveaus in de organisatie.
De toenemende flexibilisering van leren vraagt om nieuwe manieren om kennis en vaardigheden te erkennen. Dit kwam in deze edities naar voren in de aandacht voor microcredentials, met voorbeelden van het gebruik van blockchaintechnologie om certificaten veilig en transparant op te slaan. Professionals hebben behoefte aan flexibele leermogelijkheden, los van traditionele diploma’s. Dit vraagt om een heroverweging van hoe onderwijs en opleiden wordt ontworpen en georganiseerd. Verder werd het belang aangegeven van het kunnen combineren van microcredentials tot een diploma, en de mogelijkheden om microcredentials makkelijker te delen.
De rode draad in beide conferenties was de noodzaak van veerkracht bij het omgaan met veranderingen, zoals een pandemie. In 2021 was ‘learning resilience’ zelfs het centrale thema. Dit vraagt om steeds belangrijker wordende bekwaamheden van lerenden, zoals zelfregulering en het vermogen om te leren in complexe situaties zonder duidelijke doelen.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie