Onderzoek naar leren van fouten

Van fouten leert men. Dat is een waarheid als een koe. Maar wat zou het mooi zijn als onderzoek die waarheid zou onderbouwen. Dr. Zak Cohen heeft op basis van onderzoek een conceptueel raamwerk voor ‘mistake literacy’ ontwikkeld dat zich richt op factoren die de bekwaamheid van een lerende beïnvloeden om fouten te herkennen, erop te reageren en te verbeteren ten behoeve van toekomstig leren.

Cohen stelt dat de Amerikaanse onderwijsgeschiedenis laat zien dat fouten lang als problemen werden gezien die uitgeroeid moesten worden. Tegenwoordig wordt echter erkend dat fouten maken juist een belangrijke rol speelt in het leerproces. Volgens Cohen tonen onderzoeken uit verschillende landen aan dat er een sterke correlatie is tussen het maken van fouten en leren.

Fouten genereren bevordert het geheugen en activeert hersenactiviteit. Wanneer een fout wordt gemaakt, volgt er een ketenreactie in de hersenen die het leren bevordert. Echter, sociaal-culturele dimensies spelen een rol in de reactie op fouten. Mensen hebben vaak een aversie tegen het maken van fouten, vanwege de negatieve associaties. Ondanks neurologische en psychologische voordelen van het leren van fouten, blijft de aarzeling bestaan om fouten te omarmen.

‘Mistake-literacy’ -fouten geletterdheid- biedt dan een kader waarbinnen docenten en lerenden fouten kunnen omarmen als een essentieel onderdeel van het leerproces. Door de implementatie van strategieën binnen dit kader kunnen optimale omstandigheden gecreëerd worden waarin fouten worden gezien als kansen voor groei.

Drie belangrijke elementen zijn dan:

1. Leermogelijkheden en leervoorwaarden. Leren van fouten is een praktisch, wederkerend proces dat sterk afhankelijk is van de steun en verwachtingen door volwassenen. Een stimulerende leeromgeving en curricula zijn belangrijke voorwaarden.
2. Pedagogie & relaties. Leren van fouten vereist wederzijds respect, vertrouwen en transparantie tussen lerenden en docenten. Het  creëren van een ondersteunende omgeving voor het nemen van risico’s is van groot belang essentieel is voor ‘fouten geletterdheid’.
3. Docenten en leeftijdsgenoten. Relaties met leeftijdsgenoten hebben een significante impact op het vermogen van lerenden om van fouten te leren. Een positieve ‘peer-dynamiek’ en een ondersteunende leercultuur helpen onproductieve invloeden te bestrijden.

Verder schets dit raamwerk een beeld van contextuele omstandigheden, mediërende condities en uitkomsten, die bijdragen aan de ontwikkeling van het vermogen van een lerende om effectief van hun fouten te leren.

Deze bijdrage bevat ook aanbevelingen voor docenten en lerenden. Docenten zouden onder meer een positieve leeromgeving moeten creëren door sterke, positieve relaties met lerenden aan te gaan, en consistent te communiceren om een ondersteunende, vertrouwende en positieve leeratmosfeer te realiseren. Verder zou een docent onder meer reflectie bij lerenden moeten bevorderen, evenals  betrokkenheid van ouders.

Lerenden zouden onder andere positieve ‘zelfspraak’ moeten toepassen (aardig en geduldig ten opzichte van jezelf zijn als je fouten maakt). Verder zouden lerenden bijvoorbeeld geleidelijke verbeteringen moeten waarderen en fouten als groeimogelijkheden moeten beschouwen.

Kan leertechnologie hier een bijdrage aan leveren? Volgens mij wel. Je kunt met behulp van leertechnologie consistente communicatie mogelijk maken, evenals feedback, ondersteuning door peers en reflectie faciliteren. Je kunt zelfs een chatbot trainen om lerenden te ondersteunen bij het leren van fouten.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.