In 2004 schreef ik samen met mijn toenmalige collega’s Wilfried Admiraal en Rick de Graaff een artikel over omgevingen voor computerondersteund samenwerkend leren. Daarin maakten we onder meer een onderscheid tussen collaboratief en coöperatief leren. Ik had dan ook een déjà vu ervaring toen ik deze week stuitte op de blogpost Collaborative vs Cooperative Learning: Detailed Comparison 2024.
Alizey Usman bespreekt daarin de verschillen en overeenkomsten tussen collaboratief en coöperatief leren en hun invloed op het leerproces. Bij collaboratief leren werken lerenden in groepen samen om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Deze methode bevordert volgens Usman eenheid, communicatie en kritisch denken, waarbij lerenden door gesprekken en ideeënuitwisseling samen problemen oplossen. De taken zijn vaak complex en vereisen diverse perspectieven. Usman benadrukt dat onderlinge afhankelijkheid (interdependentie) en wederzijdse verantwoordelijkheid kernconcepten daarbij zijn.
Coöperatief leren daarentegen stimuleert volgens de auteur teamwork en wederzijdse ondersteuning, maar met gestructureerde activiteiten en vooraf gedefinieerde groepsrollen. Lerenden voeren gespecialiseerde taken uit en brengen hun individuele oplossingen samen, waarbij elke lerende bijdraagt aan het groepssucces. Deze methode benadrukt sociale vaardigheden zoals leiderschap en communicatie.
Alizey Usman gaat daarnaast in op verschillende aspecten van collaboratief en coöperatief leren: structuur, onderlinge afhankelijkheid, autonomie versus begeleiding, vaardigheidsontwikkeling en beoordeling.
Als het gaat om structuur, ligt de focus bij collaboratief leren op flexibiliteit en open leermogelijkheden. Lerenden hebben meer vrijheid om hun leerervaring vorm te geven en projecten of gesprekken aan te gaan op basis van hun doelstellingen en interesses. Coöperatief leren daarentegen omvat geplande taken, duidelijke rollen en doelen, waarbij lerenden samenwerken om een door een docent gesteld doel te bereiken op basis van specifieke regels.
Wat betreft onderlinge afhankelijkheid, wordt in beide leermethoden de onderlinge afhankelijkheid tussen groepsleden bevorderd. Bij collaboratief leren is de afhankelijkheid vaak gebaseerd op wederzijdse ondersteuning en gedeelde doelen, terwijl bij coöperatief leren de afhankelijkheid meer taakgericht en georganiseerd is. Elke groepslid is daarbij verantwoordelijk voor een specifieke taak.
Op het gebied van autonomie versus begeleiding, krijgt bij collaboratief leren de autonomie en zelfgestuurd leren van lerenden meer nadruk. Lerenden hebben meer vrijheid om ideeën te verkennen en verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties, met de docent als facilitator. Bij coöperatief leren is er meer toezicht en richting van de docent nodig, waarbij deze instructies geeft en verantwoordelijkheden toewijst.
Als het gaat om vaardigheidsontwikkeling bevorderen beide methoden kritisch denken, communicatie en samenwerking. Collaboratief leren stimuleert deelname aan open gesprekken en het gezamenlijk construeren van betekenis, terwijl coöperatief leren meer nadruk legt op taakspecifieke vaardigheden zoals het toewijzen van taken en het organiseren van activiteiten.
Ten aanzien van het beoordelen, tenslotte, focust collaboratief leren op de unieke bijdragen van elk lid aan groepsdiscussies, terwijl bij coöperatief leren zowel individuele als groepsbeoordelingen plaatsvinden, waarbij de docent de groepsinspanning en individuele prestaties evalueert.
Usman stelt dat noch collaboratief noch coöperatief leren objectief “beter”. De keuze hangt af van voorkeuren van lerenden, doelstellingen en de structuur van de onderwijsomgeving.
Daar komt bij dat collaboratief en coöperatief leren niet altijd van toepassing zijn, en dat beiden ook gecombineerd kunnen worden met bijvoorbeeld directe instructie.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie