Is AI een soort zeepbel? | WilfredRubens.com over leren en ICT

Ik sta positief-kritisch ten opzichte van generatieve AI-toepassingen zoals ChatGPT. Ik zie veel mogelijkheden en kansen, maar heb ook oog voor risico’s en beperkingen. Cory Doctorow kijkt vooral met een kritische blik naar technologische ontwikkelingen. In What Kind of Bubble is AI? vergelijkt hij de huidige situatie rondom AI met een technologische zeepbel, waarbij hij parallellen trekt met eerdere ’tech-bubbels’ zoals de dotcom-zeepbel. Ik heb daar wel wat op aan te merken.

DALL-E: conceptual image of artificial intelligence as a bursting bubble, designed to illustrate the idea of AI technologies or concepts being fragile or ephemeral.

Cory Doctorow onderscheidt wee soorten ’tech bubbels’: degenen die iets achterlaten en degenen die niets achterlaten. Hij illustreert dit met de nasleep van de dotcom-bubbel, die ondanks de ineenstorting met veel negatieve effecten, leidde tot een vruchtbare grond voor vernieuwing dankzij goedkope kantoorruimtes en een generatie technologisch onderlegde professionals met diverse achtergronden. Deze periode leidde uiteindelijk tot bloei van technologische innovatie, gedreven door creativiteit en behoefte in plaats van enkel winst.

De cryptomunt/NFT-bubbel of financiële derivaten die de financiële crisis van 2008 veroorzaakten -dat zijn twee verschillende zaken- hebben volgens Doctorow weinig tot geen bruikbare restanten achtergelaten. Opgedane kennis over gebrekkige algoritmen voor het afdekken van risico’s kan niet meer worden hergebruikt, en er was onder meer ook sprake van van fraude.

Hij stelt dat de AI-zeepbel, hoewel volgens hem vol met fraude en hype, mogelijk iets waardevols kan achterlaten wanneer deze barst. Hij vergelijkt dit met de WorldCom-fraude, die ondanks de negatieve impact, toch een bruikbaar netwerk van glasvezel achterliet.

Doctorow is echter sceptisch over de levensvatbaarheid van AI op lange termijn, gezien de hoge kosten voor het maken en onderhouden van grote AI-modellen. Hij benadrukt dat de echte waarde van AI in praktische toepassingen zou moeten liggen, zoals in de gezondheidszorg, maar dat de realiteit vaak neerkomt op het verhogen van de productiviteit ten koste van werknemers. Hij schrijft onder meer:

AI companies are implicitly betting that their customers will buy AI for highly consequential automation, fire workers, and cause physical, mental and economic harm to their own customers as a result, somehow escaping liability for these harms.

Hij waarschuwt verder dat veel AI-toepassingen, zoals zelfrijdende auto’s, niet alleen duur zijn, maar ook potentieel gevaarlijk, wat zou kunnen leiden tot strenge regelgeving en een beperkte markt voor dergelijke technologieën. Doctorow ziet wel potentie in kleinere AI-modellen en benadrukt de waarde van de vaardigheden die mensen opdoen door te werken met AI-technologieën.

Ten slotte stelt Doctorow dat het belangrijk is dat beleidsmakers en de technologiegemeenschap niet alleen focussen op de mogelijke gevolgen als de AI-bubbel niet barst, maar ook nadenken over wat er kan worden behouden en geleerd wanneer deze uiteindelijk wel barst.

Mijn opmerkingen

Doctorow heeft m.i. een te eenzijdig blik op technologische ‘zeepbellen’. De ‘dotcom’-zeepbel heeft er toe geleid dat bedrijven die om allerlei redenen niet levensvatbaar bleken te zijn, zijn verdwenen. Bedrijven die dat wel waren -zoals Meta- zijn echter voortdurend doorgegroeid. Er heeft ook nooit een dip in het internetgebruik gezeten. Zie bijvoorbeeld https://www.internetlivestats.com/internet-users/. Investeerders zijn wel kritischer geworden bij het maken van keuzes. Toch zijn technologiebedrijven volgens mij altijd afhankelijk geweest van investeerders en aandelenkoersen. En ik vrees dat dat ook niet gaan veranderen.

Verder gaat Doctorow m.i. voorbij aan de snelle ontwikkelingen op het gebied van generatieve AI. Ja, het maken en onderhouden van grote modellen kost veel geld. Dat zal naar verwachting gaan veranderen. Technologische ontwikkelingen zullen er toe bijdragen dat je ook niet meer van die enorme taalmodellen nodig hebt om generatieve AI met succes te gebruiken.

Doctorow heeft m.i. ook een te negatief beeld van de impact van AI op bijvoorbeeld werk. Hij gaat voorbij aan het feit dat er in menig land een groot gebrek is aan menskracht, en dat veel werknemers een hoge werkdruk ervaren. AI zal vooral bepaalde taken kunnen overnemen, en veel minder arbeidskrachten vervangen.

Tenslotte houdt Doctorow er m.i. onvoldoende rekening mee dat AI al een lange ontstaansgeschiedenis heeft. Het gaat terug naar de jaren vijftig. Het is een langlopende trend die het afgelopen jaar absoluut ‘hype-achtige’ trekken heeft gekregen. Een deel van de duizenden generatieve AI-startups zal ongetwijfeld niet levensvatbaar blijken te zijn, en verdwijnen of afslanken. Deze ontwikkeling waait echter niet over, net zo min als het internet zelf of de smartphone dat hebben gedaan.

Andere bronnen over generatieve AI

Ik wil ook een aantal links van bijdragen met jullie delen die ik niet ga bespreken:

Mijn bronnen over (generatieve) artificiële intelligentie

Deze pagina bevat al mijn bijdragen over (generatieve) artificiële intelligentie, zoals ChatGPT.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.

Geef een reactie