Vandaag was dag 2 van de 25ste editie van de SURF Onderwijsdagen, met als thema: het bouwen van bruggen tussen mens en technologie en het gezamenlijk vormgeven van de toekomst. Hier is mijn impressie van deze tweede dag.
Rudy van Belkom van Stichting Toekomstbeeld der Techniek heeft onder meer een technologiekieswijzer gemaakt waar je kunt checken hoe politieke partijen denken over zaken gerelateerd aan digitalisering. Hij mocht de openingskeynote van dag 2 verzorgen. Hij benadrukte het belang van langetermijndenken, zelfs al weten we dat ‘de toekomst’ niet bestaat.
Een belangrijke vraag daarbij is willen we wat met technologie kan? Er kan technologisch veel. Maar hoe gebruik je technologie ethisch? Politiek bemoeit zich ook steeds meer met dit onderwerp. Denk aan de discussie over mobiele technologie in de klas of aan de rol van AI. Volgens Van Belkom moet je daarbij vooral kijken naar ontwikkelingen die er aan zitten te komen, en niet vooral reageren op ontwikkelingen. Wat zou er kunnen gebeuren, en hoe bereiden we ons daarop voor?
Door problemen vooruit te schuiven, stapelen problemen zich op. Denk aan het afvalprobleem rond kernenergie. Je moet echter denken zoals kathedraalbouwers. Die moesten op langetermijn denken. Visie voegt toe, en is geen olifant die het zicht belemmert (zoals Rutte ooit beweerde). Waarom zijn we slecht in langetermijndenken? Wellicht omdat ons brein hier slecht in is. Ook hebben mensen last van een ‘cultural blindspot’: sommige zaken kunnen we ons sociaal-cultureel voorstellen, over gevolgen van technologie op ons handelen. Bijvoorbeeld: we kunnen met auto’s vliegen, maar mannen zitten aan het stuur. Kijk dus niet alleen naar technologie, bij ontwikkelingen, maar ook naar de sociale context. Teken daarom ook niet één toekomst, maar meerdere toekomsten. Wees toekomstbewust. Technologieën kunnen zich door ontwikkelen, maar dat betekent niet dat mensen deze technologie ook wordt geaccepteerd. Sociaal-culturele factoren spelen daarbij een belangrijke rol.
De mate van onzekerheid bepaalt het aantal mogelijke toekomstbeelden (waarschijnlijk, plausibel, mogelijk, wenselijk). De wenselijke toekomst is een toekomst waarin je kunt geloven, die maakbaar is of waarvan je wilt dat die maakbaar is. Welke kennis en vaardigheden willen we dat onze kinderen in 2032 hebben.
Je kunt toekomsten bouwen of vormgeven vanuit een visie (builders vs shapers)? Beiden hebben voors en tegens. Je zou met beiden moeten werken. Apple had bijvoorbeeld Wozniak en Jobs. Je zou daarom ook moeten investeren in een toekomstgerichte organisatiecultuur. Een team dat daarmee volgens bepaalde methodieken aan de slag gaat, moet daarbij ook mandaat hebben om wat met de uitkomsten te doen.
Regie op de DLO: uitdagingen en ontwikkelingen
De sprekers van de Vrije Universiteit ging vooral in op ‘problemen’ rond procesregie van de digitale leeromgeving. Zij schetsten eerst procesregie. Daarna gingen we in groepen in op problemen. En vallen daar lessen uit te trekken?
Bij de VU is procesmanagement ingericht zodat sprake kan zijn van voortdurende verbetering van de DLO. Men wilde vooral denken vanuit gebruikers en processen, en niet vanuit systemen. In 2016 heeft met procesclusters met expertgroepen geformuleerd. De experts zijn op inhoud geselecteerd, niet op faculteitsvertegenwoordiging. Expertgroepen moesten verbetervoorstellen formuleren. Verder zou ook ruimte moeten zijn voor innovatie.
Expertgroepen werken zelfstandig en nemen ook veel besluiten. Hierdoor is wel ‘ketenoverleg’ ‘opgedroogd’. Een docentenpanel en projecten met projectstuurgroepen passen ook minder in de hiërarchie. Verder heeft men te maken met een intern en extern krachtenveld (o.a. leveranciers, SURF).
Per groep zijn we toen in gesprek gegaan over enkele uitdagingen zoals hoe je ervoor zorgt dat experimenten met technologie na een succesvolle pilot ook breder kunt invoeren (onder meer door bij de start van een pilot te kijken of een applicatie ook aan criteria voldoet zodat opschaling plaats kan vinden). Of over het betrekken van studenten via een studentenpanel bij de ingebruikname van applicaties (maar hebben studenten daar belangstelling voor?). Verder zou je ook integraal naar processen en applicaties moeten kijken.
Het leidinggeven aan veranderingen is van groot belang hierbij, waarbij relaties met gebruikers essentieel is. Maak ook het geven van input door gebruikers zo laagdrempelig. Zorg dat mensen zich gehoord voelen, maar durf ook ‘nee’ te verkopen als gebruikers een vraag stellen die niet beantwoord kan worden. Geef daarbij ook aan dat processen ook veranderd kunnen worden. Kun je dat bijvoorbeeld ook visueel kunnen maken?
Integratie van generatieve AI binnen blended onderwijs
Jorn Bunk en Jochem ten Böhmer van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen gingen eerst kort in op oude technologieën. Daarvan is altijd ten onrechte gesteld dat het onderwijs hierdoor zal veranderen. Is dat ook het geval met (generatieve) AI? Overigens dacht men ten tijde van de toverlantaren dat je alleen van stilstaand beeld kunt leren. Jorn en Jochem inventariseerden uitdagingen bij de lancering van ChatGPT, en de reacties daarop. Het leverde heel verschillende resultaten op.
Bij de HAN is men workshops gaan geven met als doel een gemeenschappelijke basis te ontwikkelen. Kijken naar kansen, wat is het niet, wat zijn goede richtlijnen voor docenten. Ook heeft men allerlei ondersteuningsmateriaal gemaakt waarmee men kon voorzien in een behoefte, maar ook kon praten over onderwijsvisie.
Gesprekken haalden veel druk weg op onderwijskundige gevolgen en wat je daar mee zou moeten doen. Ook werd gekeken naar het hier en nu, niet naar wat over een aantal jaar zou kunnen gebeuren. Daarna is men in gaan zetten op professionalisering op ChatGPT en onderwijskundige gevolgen. Daarbij zouden geen heilige huisjes mogen bestaan. dus: wees bereid af te stappen van de manier van toetsen die je al jaren toepast. Docenten moeten daar echter zelf achter komen. Hoe ga je jouw onderwijs verbeteren met behulp van generatieve AI? Dat is belangrijk. Maar voorkom dat het een ‘gimmick’ wordt. Het moet onderwijskundige waarde hebben. Wat verandert er bijvoorbeeld binnen constructive alignment als je ChatGPT gaat gebruiken (er is impact op leeruitkomsten, leeractiviteiten en toetsing). Voorkom ook dat je pleisters plakt, bijvoorbeeld om te voorkomen dat lerenden ChatGPT kunnen gebruiken. Kijk bijvoorbeeld ook naar de taxonomie van Bloom.
Bij het gebruik van ChatGPT gaat het eigenlijk om blended learning. Zij hebben hiervoor ook een online cursus gemaakt.
Verder heeft de HAN een AI-sandbox samen gesteld. Deelnemers moeten daar tijd voor maken (40 uur per jaar), en ook het gesprek voeren over zaken als ethiek. Experimenten met tools waar geen verwerkingsovereenkomst mee is afgesloten, hoort daar ook bij. Zo’n experimenteeromgeving buiten de officiële kaders om, is best bijzonder bij de HAN. Ze gebruiken op dit moment gewone HAN-mailadressen, al hebben veel deelnemers aan de AI-sandbox al een eigen account.
Volgens Jochem en Jorn is nu sprake van een momentum voor een brede aanpak. De opkomst van generatieve AI is de aanleiding om het gesprek te voeren over zaken als je curriculum, je didactiek, je manier van toetsen, digitale geletterdheid, enzovoorts.
Help, opleiding in nood!
Tijdens de laatste sessie voor de afsluiting gingen Justian Knobbout en Christine Marck van de Hogeschool Utrecht met de aanwezigen een serious game rondom studiedata spelen. Justian stelde dat docenten vaak niet ‘datageletterd’ zijn.De HU heeft wel als visie dat medewerkers besluiten nemen op basis van data. Medewerkers moeten leren data te gebruiken. En dat doet men via een game.
Daarbij ging het om een opleiding van een fictieve hogeschool. Een bepaalde groep studenten is kritisch over de opleiding, en dreigt hiermee naar buiten te gaan in de periode waarin studenten worden geworven. Kunnen wij op basis van data een onderbouwde reactie geven?
We kregen en bespraken:
- De klacht van de studenten.
- Artikelen over de effectiviteit van de methode (met tegenstrijdige uitkomsten). Deze artikelen keken alleen naar tentamens, niet naar voortijdige uitval. Eén artikel is geschreven door de bedenkers van de methode.
- Oordeel keuzegids. Het oordeel is echter gebaseerd op de tijd van voordat deze methode werd aangepakt.
- Informatie over het onderwijsconcept.
- Studiedata. De exitmonitor was echter door maar 7 personen ingevuld. Studenten die weinig aanwezig waren, en weinig leeractiviteiten uitvoerden, scoorden relatief slecht.
- Uitval is 20%.
- Er zijn verbeteringen in het curriculum aan te wijzen (toetsen op kennis en inzicht, afstemming onderdelen opleiding).
- Vinden studenten de nieuwe aanpak wellicht meer arbeidsintensief.
- Zijn studenten voldoende voorbereid op de manier van lesgeven?
- Bij weergave gemiddelde cijfers worden verschillende indelingen van assen gebruikt. Kleine verschillen lijken daardoor groot.
- Studenten met klachten zijn gekoppeld aan studenten die halverwege het studiejaar zijn gestopt. Lastig bij samenwerkend leren.
- Gebrek aan engagement kan ook worden veroorzaakt door onvoldoende voorbereiding op manier van onderwijs.
- Advies: erken gevoelens, ga in gesprek over de uitkomsten. Bespreek mogelijke oorzaken.
Justian en Christine hebben generatieve AI gebruikt om de game te ontwikkelen. Bijvoorbeeld HeyGen om een video te maken van een opleidingsmanager en ChatGPT om fake samenvattingen van artikelen te schrijven.
Cabaretier Kees van Amstel mocht de tweedaagse afsluiten. Maar zo’n voorstelling is lastig te beschrijven.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie