Bespreking tool ‘Kies wijzer je digitaal leermateriaal!’

De zone Naar digitale (open) leermaterialen van het Versnellingsplan Onderwijsinnovatie met ICT heeft de tool ‘Kies wijzer je digitaal leermateriaal!‘ samengesteld. Deze tool wil docenten helpen bij het afstemmen van digitaal leermateriaal op leerdoelen en gewenste didactische werkvormen.

De tool gaat uit van de herziene taxonomie van Bloom. Je kiest eerst het type leerdoel zoals ‘begrijpen’ of ’toepassen’. Elk type leerdoel kent acties. Als je voor een actie kiest, dan zie je wat voor leermateriaal daarbij kiest. De gemaakte keuzes worden onderbouwd met onderzoeksartikelen.

Bijvoorbeeld: je kiest bij het type leerdoel ’toepassen’ voor de actie ‘oefenen’. Je ziet dan dat virtual reality daarbij als leermateriaal past. Dit wordt onderbouwd in een meta-review van Reisoğlu cs (2017).

Ik vind het sterk dat men een tool heeft ontwikkeld waarin de relatie tussen leerdoelen, leeractiviteiten en leermaterialen wordt gelegd. Verder vind ik de onderbouwing van keuzes middels bronnen en het gebruik van de herziene taxonomie van Bloom sterk. De tool zet ook absoluut aan tot denken.

Ik wil echter ook kanttekeningen plaatsen:

• Bepaalde type leerdoelen bereik je door een combinatie van activiteiten. Je begrijpt bijvoorbeeld een concept als ‘asynchroon online leren’ door er over te lezen, door een podcast te beluisteren of een video te bekijken, en vervolgens door er met anderen over te discussiëren of door er een samenvatting van te maken. Deze combinatie van activiteiten zie je niet terug in deze tool.
• Je kunt de type leerdoelen niet altijd van elkaar scheiden. Doceer- en leeractiviteiten zijn vaker gericht op meerdere type leerdoelen, zoals ‘herinneren’ en ‘begrijpen’. Dat blijkt ook uit de overlap van acties bij leerdoelen. Dat leidt echter ook tot inconsistenties. Volgens de tool zou je AR bij ‘herinneren – observeren’ wel, maar bij ‘begrijpen – observeren’ niet moeten toepassen.
• Didactische werkvormen zijn beschreven als ‘acties’. Een didactische werkvorm is echter niet hetzelfde als een ‘actie’. Ik kan me trouwens goed voorstellen dat de samenstellers het enorme scala aan didactische werkvormen niet hebben gebruikt binnen deze tool.
• De samenstellers zijn selectief geweest bij het benoemen van de acties. Dat komt door de bron die zij hebben gebruikt (een worksheet van de TU Delft). Bij het type leerdoel ‘herinneren’ mis ik bijvoorbeeld de acties ‘lezen’ en ‘kijken’.
• Het zou handig geweest zijn als de samenstellers een verklarende woordenlijst hadden opgenomen. Wat verstaan zij bijvoorbeeld onder ‘samenvatten’, ‘instructie’, ‘creëren’ en ‘innoveren’? Valt ‘video’ bijvoorbeeld onder ‘visualisaties”? Audio is wel apart benoemd, video niet. Ik vind bepaalde keuzes namelijk niet logisch. Bijvoorbeeld: bij ‘begrijpen – samenvatten’ noemen de samenstellers als digitaal leermateriaal alleen ‘visualisatie’, maar niet ’tekst’. Terwijl je uiteraard ook een geschreven samenvatting kunt maken. Maar wellicht komt dit doordat de samenstellers ‘samenvatten’ anders interpreteren dan ik doe.
• De samenstellers noemen een ‘mooc’ (massive open online course) een aantal keren als leermateriaal. Een ‘mooc’ bestaat echter uit verschillende typen leermaterialen en leeractiviteiten. Ik zou een ‘mooc’ dus niet als ‘leermateriaal’ typeren. Als je dat wel doet, dan hoort een ‘mooc’ m.i. ook thuis bij ‘herinneren’ en ‘begrijpen’.
• Je kunt bij ‘acties’ kiezen uit verschillende leermaterialen. Ik kan echter niet altijd gemaakte keuzes volgen. Bij ‘begrijpen – demonstreren’ verwijzen de samenstellers alleen naar ‘audio’, maar niet naar ‘visualisaties’. Terwijl je via video uiteraard ook ook kunt demonstreren.