Online sessie over online begeleiden

Gisteravond heb ik, in het kader van een leertraject dat ik voor Nevi begeleid, via Vitero een online sessie verzorgd over online begeleiden.

Ik ben onder andere ingegaan op het belang van online begeleiden bij blended en online leren. Online begeleiden kan namelijk helpen de ‘transactional distance’ te verkleinen (Moore, 1997). Dit is de psychologische en communicatieve afstand die ontstaat doordat we niet fysiek bij elkaar zijn. Deze afstand kan leiden tot een gevoel van geïsoleerd zijn. Interactie tussen de lerende en de docent/opleider kan deze afstand kleiner maken. Daarnaast is online begeleiden een belangrijk element van wat Garrisson en Anderson ‘teaching presence’ hebben genoemd: de docent zorgt voor een veilig klimaat en faciliteert en geeft richting aan cognitieve en sociale processen. Behalve ‘teaching presence’ onderscheiden Garrisson en Anderson ‘cognitive presence’ en ‘social presence’ als cruciale onderdelen van een ‘educational experience’. Cognitive presence zijn activiteiten voor het verwerven van kennis en het verwerken van leerinhouden (o.a online instuuropdrachten, formatieve quizzen met automatische feedback of peer feedback). Social presence: lerenden hebben de mogelijkheid zich te presenteren als echte mensen. Elkaar leren kennen, communicatie, dialoog en reflectie zijn hierbij van belang.

Naarmate het aandeel ‘online leren’ binnen de ‘blend’ omvangrijker is, zul je ook vaker online begeleiden.

Ik heb deelnemers vervolgens gevraagd om aan te geven welke online begeleidingsactiviteiten zij in een doorsnee week inzetten. Daarna heb ik tips en voorbeelden gegeven.

• Een duidelijke structuur (o.a. planning en deadlines) biedt lerenden veel houvast. Leermanagementsystemen hebben daar vaak goede mogelijkheden voor, al beschikken lerenden niet altijd over functionaliteiten die hen helpen een planning te maken.
• Synchroon online sessies zijn vaak erg geschikt voor communicatie en interactie, en voor het geven van feedback. Ook kun je bijvoorbeeld wat langer blijven hangen voor mensen die dan vragen hebben. Bij face-to-face communicatie heb je minder last van vertraging op de lijn of van technische problemen. Ook zie je non-verbale uitingen beter. Maar als je minder gelegenheid hebt elkaar fysiek te ontmoeten, dan is synchroon online communicatie een goed alternatief.
• Ben als docent zichtbaar en aanwezig. Gebruik bijvoorbeeld korte videoboodschappen als motivatie of om te reageren op bijdragen.
• Notificaties en mededelingen kunnen lerenden stimuleren om actief te worden en hen ondersteunen bij het leren. Ik heb deelnemers laten nadenken over ‘do’s and don’ts’ bij automatische en handmatige notificaties.
• Feedback is ook belangrijk bij begeleiding. Geef bij voorkeur persoonlijke feedback. Collectieve feedback kan echter ook waardevol zijn, en is efficiënter. Geef ook eens gesproken feedback via een video. Lerenden luisteren vaak beter dan dat zij feedback lezen. Bijvoorbeeld op de rode draad van uitwerkingen van opdrachten. Verwijs daarbij bij voorkeur naar individuele bijdragen.
• Gebruik de online monitor om de voortgang van deelnemers te volgen en onderneem acties, bijvoorbeeld als lerenden een hele tijd niets hebben gedaan in de online leeromgeving. Voorkom echter dat je de monitor gebruikt als een deelnemersachtervolgsysteem.
• Besteed aandacht aan digitale studievaardigheden en geef tips bij online leren. Dat zijn ook vormen van online begeleiden. Ik start daar cursussen of leertrajecten vaak mee.
• We kunnen ook chatbots gebruiken bij online begeleiden. Veel organisaties beschikken daar echter nog niet over.

Hieronder zijn mijn slides:

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.