Wat kunnen we met de taxonomie van Bloom als het gaat om werkplekleren

De taxonomie van Bloom is bijna 65 jaar oud. Toch wordt deze indeling nog steeds gebruikt, ondanks dat deze taxonomie ooit bedoeld was als ‘werk in ontwikkeling’. Bovendien hebben Anderson en Krathwohl deze classificatie in 2001 herzien.  Connie Malamed vraagt zich ook af er geen taxonomieën zijn die bijvoorbeeld beter passen bij werkplekleren.

Malamed geeft in Alternatives to Bloom’s Taxonomy for Workplace Learning inzicht in het ontstaan van de befaamde taxonomie. Naar aanleiding van een conventie van de American Psychological Association is Benjamin Bloom schijnbaar aan de slag gegaan met een groep docenten om na te denken welke cognitieve handelingen belangrijk zijn bij leren. Dat resulteerde jaren later in een hiërarchie van zes niveaus.  Anderson en Krathwohl hebben de termen in Bloom’s taxonomie jaren later vervangen door werkwoorden en verbonden met feitenkennis, conceptuele kennis, procedurele kennis en metacognitie.

Het voordeel van Bloom’s indeling is dat het leidt tot een gemeenschappelijke taal. Maar er is volgens Malamed ook kritiek op de taxonomie:

• Er is nooit onderzocht of inderdaad sprake is van een hiërarchie of dat leren in die volgorde plaatsvindt.
• Leren is een complex proces. Veel activiteiten vragen om het gebruik van geïntegreerde cognitieve handelingen.
• Kun je wel alle manieren van leren onderbrengen in deze taxonomie? Denk aan leiderschap, ethiek of communicatieve vaardigheden?

In haar bijdrage presenteert Malamed ook enkele alternatieve indelingen:

• Dee Fink onderscheidt basiskennis, toepassen, integreren (het verbinden van ideeën, mensen, levensgebieden), de menselijke dimensie (leren over zichzelf en anderen), zorgen, leren leren: A Self-Directed Guide toDesigning Courses for Significant Learning (pdf)
• Brenda Sugrue hanteert eerst een onderverdeling in kenniscomponenten: principe, proces, feit, concept, procedure. Dit combineert zij met het presenteren van informatie en voorbeelden en de praktijk en de beoordeling (toepassen en verklaren).
• Clark Quinn benadrukt het belang van het nemen van een beslissing om procedure, concept, feit, proces en principe te demonstreren. Quinn voegt dus eigenlijk nog een dimensie toe aan Sugrue’s indeling.

Connie Malamed stelt ook dat veel cognitieve classificatiesystemen ontwikkeld zijn voor het onderwijs. Zij vraagt zich af of kritische beslissingen nemen, problemen oplossen en nieuw onderzoek begrijpen wel voldoende aan bod komen binnen deze classsificatiesystemen.

In denk het zelf wel. Het oplossen van een probleem of het nemen van een kritische beslissing vergt m.i. de cognitieve handelingen die in de herziene taxonomie van Bloom aan bod komen. Het nemen van een beslissing is een feite een vorm van creëren. Wel is de context anders. Binnen het onderwijs leren lerenden vaak in een gesimuleerde omgeving, al leren lerenden in mbo, hbo en vaak ook wo wel degelijk ook binnen een authentieke beroepscontext.

Nota bene

Andere, meer globale, indelingen zijn:

• De piramide van Miller (pdf) die een opbouw in complexiteit van een bekwaamheid impliceert: kennen/weten, weten hoe toe te passen, laten zien (in een gesimuleerde omgeving, doen (authentieke context).
• De SOLO-taxonomie van Biggs en Collis. Zij classificeren van leerresultaten in termen van complexiteit, ten behoeve van het beoordelen van het werk van lerenden in termen van de kwaliteit ervan: één of enkele aspecten van de taak (unistructureel), verschillende niet gerelateerde aspecten (multistructureel), aspecten integreren in een geheel (relationeel), en veralgemeniseren van het geheel naar nog onnauwkeurige toepassingen (uitgebreid abstract).