Artikelen

Onderstaande artikelen zijn door mij (soms samen met een collega) geschreven.
Om sommige publicaties te kunnen lezen heb je de Adobe Acrobat Reader ® nodig.

De meest recente bijdragen staan bovenaan. Het kan zijn dat deze versie iets afwijkt van de versie zoals deze door een redactie is geplaatst. Zie ook mijn pagina met door mij geschreven bijdragen over generatieve AI.

• Salmon, G & Rubens, W. (2024, 8 november). Navigating the Learning Technology Odyssey: 2010-2024 — Weathering the Waves. In: OEB Insights. Zie ook mijn samenvatting.
• Salmon, G & Rubens, W. (2024, 30 oktober). Navigating the Learning Technology Odyssey: The 2000s – Charting New Territories in Learning. In: OEB Insights. Zie ook mijn samenvatting.
• Salmon, G & Rubens, W. (2024, 15 oktober). Navigating the Learning Technology Odyssey: 30 Years of Adventure. In: OEB Insights. Zie ook mijn samenvatting
• Rubens, W. (2024, 7 oktober). Over sociale relaties leren en AI. e-learning.nl. https://www.e-learning.nl/Nieuwsbriefoktober2024.aspx
• Rubens, W. (2024, 16 juli). Waarom AI de docenten niet kan vervangen. e-learning.nl. https://www.e-learning.nl/Nieuwsbriefjuli2024.aspx
• Rubens, W. (2024, 2 april). Generatieve AI: tsunami die de digitale kloof verbreedt. e-learning.nl. https://www.e-learning.nl/Nieuwsbriefapril2024.aspx
• Rubens, W. (2023, 22 december). Wat een jaar. e-learning.nl. https://www.e-learning.nl/Nieuwsbriefdecember2023.aspx
• Rubens, W. (2023). ChatGPT: vloek en/of zegen voor onderwijs en leren & ontwikkelen? In: OEB Insights, 13 november 2023. Oorspronkelijk gepubliceerd op: https://oeb.global/oeb-insights/chatgpt-curse-and-or-blessing-for-education-and-learning-development/.
• Rubens, W. (2023). De invloed van ChatGPT op leren, opleiden en onderwijs (pdf). In: Tijdschrift voor Ontwikkeling in Organisaties, 13, 3, 10-16.
• Rubens, W. (2023, 5 juli). ChatGPT: revolutie of ontwrichting? Beschouwing van huidige stand van zaken en discussies. e-learning.nl. https://www.e-learning.nl/Nieuwsbriefjuli2023.aspx
• Rubens, W. (2022). Jong versus oud (pdf). In: TVOO, 12, 1 (maart 2022), 86-87.
• Rubens, W. (2021). Opleiden, leren en ontwikkelen met leertechnologie. In: Poell, R. & Kessels, J. (2021). Handboek Human Resource Development. Organiseren van het leren. Leuven/Amsterdam: Lannoo Campus (3de druk). 657-673.
• Rubens, W. (2021). Make the Right Choice! Deciding Between Asynchronous Online Learning, Synchronous Online Learning and Face-to-Face Learning. Op 15 april 2021 gepubliceerd op OEB Insights.
• Rubens, W. (2021). Seven lessons learnt from teaching and learning during the COVID-19 pandemic. Op 8 februari 2021 gepubliceerd op Media & Learning.
• Doosje, I., Groot, J. de, Kat-De Jong, M. Kips, L., Peet, A. , Rubens, W., Wentzel, P. & Wijdeven, F. van de (2020). Terugblik en uitdagingen voor de toekomst. Zes maanden online onderwijs (pdf). In: Hoger Onderwijs Management, december 2020, 12-17.
• Rubens, W. (2020). Hoe effectief is blended learning?. Voor: Leraar24.
  Op verzoek van het Nationale Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) heb ik een bijdrage voor Leraar24 geschreven. Deze bijdrage is op hun website verschenen.
• Rubens, W. (2020). Blended learning als het ‘nieuwe normaal’ voor het onderwijs. In: Tijdschrift voor Remedial Teaching, 28, 3 (juni 2020), 8-10.
• Rubens, W. (2020). Naar een effectief, efficiënt en aantrekkelijk gebruik van leertechnologie. In: De Nieuwe Meso, 7 (2), 68-72.
• Rubens, W. (2020). Zorgt het Corona-virus echt voor een brede adoptie e-learning?. In: Nieuwsbrief E-learning.nl, april 2020.
• Rubens, W. (2020). Hypes gaan, trends blijven bestaan. In: Nieuwsbrief E-learning.nl, januari 2020.
• Rubens, W. (2019). Online Educa Berlin 2019: shaping the future of learning: Reflectie op de inhoud. In: Nieuwsbrief E-learning.nl, december 2019.
• Rubens, W. en Mertens, G. (2019). Zonder e-learning heeft een leven lang ontwikkelen geen toekomst. NRCLive.nl, 25 oktober 2019.
• Rubens, W. (2019). Wandelen leren. In: Nieuwsbrief E-learning.nl, juli 2019.
• Rubens, W. (2019). Gepersonaliseerd leren heilige graal L&D en onderwijs? In: Nieuwsbrief E-learning.nl, april 2019.
• Rubens, W. (2018). Hoe lang nog e-learning? In: Nieuwsbrief E-learning.nl, november 2018.
• Rubens, W. (2018). Artificiële intelligentie en e-learning: worden opleiders nu wél overbodig?  In: Nieuwsbrief E-learning.nl, juli 2018.
• Rijken, J., Rubens, W. en Dam, N. van (2018). Digitaal leren en leertechnologie (pdf). In: Mooijman, E., Rijken, J. en Dam, N. van (2018). Handboek Leren en Ontwikkelen in Organisaties. Groningen|Utrecht: Noordhoff Uitgevers (5e druk). 381-411
• Rubens, W. (2017). Bedreigen technologische innovaties de positie van opleiders? In: Nieuwsbrief E-learning.nl, september 2017.
• Rubens, W. (2017). De kracht van synchroon online leren. In: Nieuwsbrief E-learning.nl, april 2017.
• Rubens, W. (2016).  Editorial: How Technological Trends Enable Customised Education. In: Trend Report 2016. How Technological Trends Enable Customised Education (pdf). Utrecht: SURFnet.
• Rubens, W. (2016). Hoe technologische trends Onderwijs op Maat mogelijk maken. In: SURFnet (2016). SURF Trendrapport 2016. Hoe technologische trends Onderwijs op Maat mogelijk maken (pdf). Utrecht: SURFnet
• Rubens, W. (2016). Bestaande trendrapporten als basis voor duiding.In: SURFnet (2016). SURF Trendrapport 2016. Hoe technologische trends Onderwijs op Maat mogelijk maken. Utrecht: SURFnet
• Rubens, W. (2016).Technology enhanced learning. Van analoog opleiden naar virtueel leren (pdf). In: Schenning, J. Simons, R-J en Besieux, T. (2016). Mensenorganisaties: 24 evoluties onder de loep. Weet wat er speelt bij strategisch HRD. Zaltbommel: THEMA, 49-61.
• Rubens, W. (2014). Omslagpunt al lang bereikt (pdf). IP | vakblad voor informatieprofessionals, 2014 (9), 22-23
• Rubens, W. (2014, 20 november). Four Years of Dutch Experience with MOOCs. Checkpoint.eLearning, Special-Edition ONLINE EDUCA 2014, 6.
• Rubens, W., Kalz, M., & Koper, R. (2014). Improving The Learning Design of Massive Open Online Courses. The Turkish Online Journal of Educational Technology (TOJET), 13(4), 71-80.
• Rubens, W. (2014). Van laatbloeier tot enthousiasteling. In: Surfspace, 23 juni 2014.
• Rubens, W. (2014). E-learning wordt volwassen. In: Emerce 100, april 2014, p. 43.
• Rubens, W. (2014). Wilfred Rubens: Hoe ICT kan leiden tot een systeemverandering van ons onderwijs. In: HO Management, 2014, 1, 22
• Rubens, W. and Didderen, W. (2013). De menselijke factor bij de acceptatie van OER. Wat bepaalt de bereidheid om te delen? In: Jacobi, R., Jelgerhuis H. en Woert, N. van der (eds.)(2012). Trendreport Open Educational Resources 2013. Utrecht: Special Interest Group Open Educational Resources SURF. 82-86
• Rubens, W. Didderen, W. (2013).The Human Factor in the Acceptance of OER What determines readiness to share? In: Jacobi, R. Jelgerhuis H. en Woert, N. van der (red.) (2012). Trendrapport Open Educational Resources 2012. Utrecht: Special Interest Group Open Educational Resources SURF. 84-88.
• Rubens, W. (2012). De didactiek van OpenU masterclasses. OnderwijsInnovatie, 14 (4), 26-27 (december 2012).
• Rubens, W. (2012). Digitale didactiek bij sociale media handboek 20. In: Hilgers, L. en Van Zadelhoff, T. (2012). HandBoekTweePuntNul. Het handboek sociale media in het onderwijs. Leiden: Educos & Van Buurt Boek
• Rubens, W. en Hoogveld, B. (2012). OpenU en blended professionaliseringstrajecten. In: Onderwijsinnovatie, 14, 3 , 14-16, (september 2012).
• Rubens, W. (2012). Leertraject ‘Leren en doceren in de 21e eeuw‘. In: OnderwijsInnovatie, 14, 2 , 14-16, (juni 2012).
• Rubens, W., Volder, M. de, Bours, J., Dam, T., Groot, M. de (2012). Docentprofessionalisering leidt tot betere leeropbrengsten. In: OnderwijsInnovatie, 14, 2 , 32-34, (juni 2012).
• Rubens, W. and Counotte, A. (2012). Facilitating lifelong learning with OpenU. In: Jacobi, R. and Woert, N. van der (eds.)(2012). Trendreport Open Educational Resources 2012. Utrecht: Special Interest Group Open Educational Resources SURF. 22-26.
• Rubens, W. (2012). Gepersonaliseerd leren binnen OpenU. In: OnderwijsInnovatie, 14, 1 , 14-16, (maart 2012).
• Rubens, W. en Counotte, A. (2012). Een levenlang leren faciliteren met OpenU. In: Jacobi, R. en Woert, N. van der (red.) (2012). Trendrapport Open Educational Resources 2012. Utrecht: Special Interest Group Open Educational Resources SURF. 22-26.
• Rubens, W. (2012). Horizonrapport 2012 signaleert paradigma-shift binnen onderwijs. In: Expertise. Praktisch visieblad voor hoger onderwijs. 6, 2, 9 (februari 2012).
• Rubens, W. (2011). Innovatieve leeractiviteiten binnen OpenU. In: Onderwijsinnovatie, 13, 4, 14-16 (december 2011).
• Rubens, W. (2011). Over de didaktiek van social media in de dagelijkse lespraktijk. In: Hilgers, L. Zadelhoff van, T. & 123 co-auteurs. BoekTweePuntNul (Onderwijseditie). Leiden: Van Buurt Boek BV. 15-17.
• Rubens, W. (2011). Storify. In: Hilgers, L. Zadelhoff van, T. & 123 co-auteurs. BoekTweePuntNul (Onderwijseditie). Leiden: Van Buurt Boek BV. 218-219.
• Rubens, W. (2011). Storify. In: Hilgers, L. Zadelhoff van, T. & 123 co-auteurs. BoekTweePuntNul. Leiden: Van Buurt Boek BV. 196-197.
• Ottenheijm, S., Rubens, W. & Vorstenbosch, P. (2011). Trendrapport mbo. Technologieën van de toekomst. Zoetermeer: Stichting Kennisnet en saMBO-ICT.
• Rubens, W. (2011). Een leven lang leren via OpenU. In: Onderwijsinnovatie, 13, 3, 32-33 (september 2011).
• Rubens, W. (2011). Recensie 2 door Wilfred Rubens. In: Expertise. Praktisch visieblad voor hoger onderwijs.  5/4, 26-27
• Rubens, W. (2010). Trends ICT in het onderwijs draaien niet om technologie. In: SURF Magazine, 2, 2010, 20 (juni 2010).
• Rubens, W. (2009). Twitter in het onderwijs. In: Expertise. Nieuwsbrief voor het hoger onderwijs, 3/4, 9-11.
  Ik ga onder meer in op hoe Twitter werkt, Twitter scepsis, Twitter en leren èn Twitter tips. Het artikel zelf is overigens ook tot stand gekomen dankzij deze microblog-tool.
• Rubens, W. (2009). Worden we gelukkig van democratisering van de technologie? (column)
  Ten behoeve van het blad inDruk MBO van Kennisnet (voorjaar 2009) heb ik deze column geschreven.
• Rubens, W. (2009). Een roze wolk voor het onderwijs? (column).
  Op verzoek van hoofdredacteur Louis Hilgers heb ik voor het Kennisnet e-zine Docent VO (jaargang 12, nummer 1) deze column geschreven.
• Rubens, W. (2008). E-learning: tussen belijden en doen.
  We praten veel over het gebruik van social software voor leren. Maar doen we “het” ook? Deze column heb ik geschreven voor e-learning.nl)
• Rubens, W. (2008). E-learning: trends en ontwikkelingen. In: Develop. Kwartaaltijdschrift over Human Resource Development, 4/4, 7-16.
  In dit artikel bespreek ik een aantal ontwikkelingen en trends op op het gebied van (t)e-learning. Eerst ga ik in op veranderingen in de opvattingen over leren en opleiden, vervolgens bespreek ik een aantal technologische innovaties die grote invloed hebben op e-learning. Daarna ga ik in op de verbeterde mogelijkheden van contentontwikkeling. De laatste ontwikkeling wordt onder de noemer “e-learning 2.0” beschreven. In de slotparagraaf ga ik in op de toekomstige ontwikkelingen op het terrein van e-learning.
• Rubens, W. & Spoler, M. (2008). Op tijd informatie naar leerling. In: Profiel, 17/7, 10-11.
• Rubens, W. & Berkers, T. (2008). Richt CGL op integrale beroepsvorming. In: Profiel, 17/3, 28-29.
• Rubens, W. (2008). Mobiele technologie in het onderwijs. In: Mediafabriek – nieuwsbrief nr. 15
• Rubens, W.  (2007). Van competentiegericht leren naar integrale beroepsvorming. In: Schoonhoven, R. van & Koning, I. (2007). Barsten in het bve-bestel? Werkstukken over onderwijsinhoud, marktwerking en toezicht vanuit de leergang bve 2007. Amsterdam: Max Goote Kenniscentrum voor beroepsonderwijs en volwasseneneducatie. 9-25.
  Dit paper heb ik geschreven als eindresultaat van de Leergang BVE 2007 van het MGK bve
• Rubens, W. (2007). Winnie de Poeh en e-learning. E-learning.nl.
  Sinds april 2004 gebruik ik de metafoor van Winnie de Poeh om de houding van medewerkers ten opzichte van (t)e-learning te typeren. Voor e-learning.nl heb ik er in december 2007  een column over geschreven
• Admiraal, W., Lockhorst, D. & Rubens, W. (2007). E-learning in SMEs in the Netherlands. In: Attwell, G. (eds).(2006). Searching, Lurking and the Zone of Proximal Development. E-learning in Small and Medium Enterprises in Europe. Wenen: Navreme Knowledge Development. 19-33.
• Attwell, G. & Rubens, W. Models and Policies for the Support and Professional Development in SMEs Across Europe. In: Attwell, G. (eds).(2006). Searching, Lurking and the Zone of Proximal Development. E-learning in Small and Medium Enterprises in Europe. Wenen: Navreme Knowledge Development. 134-156.
  Bovenstaande artikelen hebben betrekking op een Europees onderzoek naar e-learning in het midden- en kleinbedrijf waar ik (samen met collega’s) tijdens mijn IVLOS-periode bij betrokken was.
• Rubens, W. en Kemps, A. (2007). The ePortfolio landscape in Dutch higher education (2006). In: Aalderink, W. en veugelers, M. (2007). Stimulating Lifelong Learning: The ePortfolio in Dutch Higher Education. Utrecht: Stichting SURF
• Succes of hobbels en beren? Drie perspectieven op e-learning implementaties
  Dit artikel schreef ik samen met Robert Dollevoet ten behoeve van een special van Leren in Organisaties over e-learning (maart 2007, 7/3, 34-37).
• E-learning 2.0: sociaal, flexibel en persoonlijk
  Maart 2007 verscheen een themanummer van het tijdschrift Leren in Organisaties over e-learning (jaargang 7, nummer 3, p. 14-19). Een co-productie tussen de redactie van het blad en de redactie van e-learning.nl. In dit artikel blik ik eerst terug op vijftien jaar e-learning. Vervolgens bespreek ik een aantal factoren die leiden tot e-learning 2.0. Conclusie is dat e-learning ‘socialer’, meer flexibel en ‘persoonlijker’ wordt.
• Social software in het hoger onderwijs
  Ik heb samen met Marja Verstelle van het ICLON (Universiteit Leiden) een verkenning geschreven van de toepassing van social software in het hoger onderwijs. Het artikel is verschenen in Onderzoek van Onderwijs, jaargang 35, oktober 2006, p. 56-49. Een speciale Del.icio.us-pagina begeleidt het artikel.
• Portfolio scene in Dutch Higher Education
  In oktober 2006 vond het vierde internationale ePortfolio congres in Oxford plaats. Alex Kemps van InHolland heeft hier een paper gepresenteerd, op basis van het portfoliolandschap dat hij en ik in kaart hebben gebracht.
• Kansen en belemmeringen voor e-learning in het MKB
  Samen met mijn collega’s Ditte Lockhorst en Wilfried Admiraal heb ik voor het tijdschrift Opleiding & Ontwikkeling (07/07, 19, 21-24) dit artikel geschreven naar aanleiding van een Europees onderzoek over e-learning in het midden- en kleinbedrijf.
• Hebben elektronische leeromgevingen hun langste tijd gehad of toch niet?
  De elektronische leeromgeving (ELO) Blackboard domineert de ELO markt in het hoger onderwijs in Nederland. Dat was vijf jaar geleden al het geval maar dat is anno 2006 nog verder toegenomen. Wordt het niet tijd voor één Blackboard licentie voor heel Nederland? Of is het daarvoor nu te laat omdat alternatieve ontwikkelingen zich aandienen? In dit artikel gaan Ineke Lam, Wilfred Rubens en P. Robert-Jan Simons uitgebreider in op deze boeiende materie. Uit: Thema, Tijdschrift voor Hoger onderwijs & Management, 13, 2, (2006), 35-39.
• A framework for designing a model for learning in small and medium enterprises
  Dit paper heb ik samen met Nick Kearney en Ditte Lockhorst geschreven. Op basis van een literatuurstudie presenteren we een raamwerk voor ‘leermodel’ voor communities of practices binnen het midden- en kleinbedrijf. Het paper is gepubliceerd in: Kinshuk, Koper, R., Kommers, P., Kirschner, P., Sampson, D.G. & Didderen, W. (2006). Proceedings Sixth International Conference on Advanced Learning Technologies. ICALT 2006. Los Alamitos: IEEE. 27-30.
• Portfoliolandschap Nederlands Hoger Onderwijs.
  Voorjaar 2006 verscheen dit rapport dat Alex Kemps (Hogeschool InHolland) en ik geschreven hebben op basis van een zelf uitgevoerd onderzoek (in opdracht van de Special Interest Group NL Portfolio van SURF). Hoe wordt het elektronisch portfolio in het Nederlands Hoger Onderwijs toegepast?
• Design of web-based Collaborative Learning Environments. Translating the pedagogical learning principles to human computer interface
  Dit artikel is verschenen in het tijdschrift Computers & Education (eind 2005). De titel dekt de lading. Mijn co- auteurs en ik beschrijven pedagogische principes voor een elektronische leeromgeving (vanuit de optiek van samenwerkend leren met behulp van ICT) en evalueren twee gebruikte elektronische leeromgevingen.
• Elke docent een SOA
  De bijeenkomst “Over de grenzen van de elektronische leeromgeving” inspireerde mij in oktober 2005 tot het schrijven van een column over de service oriented approach (zo’n afkorting kun je natuurlijk niet laten liggen).
• Rubens, W. (2005). Didactische aspecten van mobile learning. Uitgever: Universiteit Utrecht (IVLOS).
• Drie onderzoeken naar het gebruik van het digitaal portfolio
  Eind mei 2005 zijn tijdens een bijeenkomst van de SURF Special Interest Group NL Portfolio de resultaten van drie onderzoeken naar het gebruik van het digitaal portfolio gepresenteerd. Op uitnodiging van de SURF E-learning Themasite bespreek ik de belangrijkste bevindingen en de relevantie voor de onderwijspraktijk. Het artikel is op 12 juli 2005 verschenen.
• Het Nieuwe Leren: over Urbanus VIII, Rita Verdonk, appels en peren
  Deze column heb ik voor de Edusite van SURF geschreven. Ik onderscheid hierin drie strategieën die tegenstanders van het ‘nieuwe leren’ gebruiken.
• Rubens, W. & Oost, H. (2005). Portfolio as a tool for academic education and professional development: problems and challenges
  Eind oktober 2005 heb ik een paper gepresenteerd tijdens een internationaal ePortfolio congres in Cambridge. Het paper heb ik samen met mijn collega Heinze Oost geschreven. We vergelijken de uitkomsten van onze knelpuntenanalyse met knelpunten rond de invoering van een portfolio, zoals deze in de literatuur worden beschreven.
• Rubens, W. & Oost, H. (2005). Portfolio als instrument voor academische vorming en professionele ontwikkeling: knelpunten en uitdagingen. De balans opgemaakt. Utrecht: IVLOS.
  Binnen de Universiteit Utrecht (UU) hebben mijn IVLOS-collega Heinze Oost en ik een analyse uitgevoerd om beter zicht te krijgen op de omvang en de reikwijdte van knelpunten en uitdagingen met betrekking tot het gebruik van het digitaal portfolio. Hiervoor is een exploratief onderzoek uitgevoerd.
• Kennis maken met RSS
  Hoe voorkom je dat je overspoelt wordt met (niet altijd relevante) informatie, zonder dat je belangrijke ontwikkelingen mist? RSS is daarbij het sleutelwoord. In dit online artikel probeer ik voor redelijke leken uit te leggen wat de kracht van RSS is.
• Omgevingen voor computer ondersteund samenwerkend leren: Samen, samen leren en samenwerken
  Dit artikel -dat ik samen heb geschreven met mijn collega’s Wilfried Admiraal en Rick de Graaff- is in 2004 verschenen in een katern van het Onderwijskundig Lexicon. In deze versie ontbreken de plaatjes. Het artikel gaat onder meer in op “do’s and don’ts van CSCL”.
• “Dutch e-Learning in Europe”
  In deze Surf-publicatie vind je het hoofdstuk “Functions of ElectronicPortfolio’s in Higher Education” dat Jan van Tartwijk, Erik Driessen en ik geschreven hebben.
• Weblogs in het hoger onderwijs
  De laatste tijd is er steeds meer aandacht voor het gebruik van weblogs binnen het onderwijs. Op verzoek van de redactie van de e-learning Themasite van Surf heb ik begin mei 2004 dit artikel gescheven. Ik ga in op vragen als wat is een weblog en waarom zou je deze internettoepassing willen gebruiken in het onderwijs?
• De zeven pijlers onder digitale didactiek (PDF-bestand)
  Internettechnologie deed ruim 8 jaar geleden zijn intrede in het bve-onderwijs toen BVEnet werd opgericht. Hoewel in die tijd veel bereikt is als het gaat om de infrastructuur en toepassingen in het onderwijsproces, heeft internettechnologie nauwelijks geleid tot ander onderwijs. Die stap kan pas genomen worden wanneer er meer aandacht komt voor de (digitale) didactiek. Deze opvatting staat centraal in dit artikel, dat in februari 2004 in het blad Profiel is verschenen.
• School als centrum voor loopbaanontwikkeling kan niet zonder ICT
  Deze column heb ik geschreven voor het Platform Beroepsonderwijs (http://www.hpbo.nl)
• E-learning: iets voor uw bedrijf
  Dit interview met mij is verschenen in CB Nieuws, huisorgaan van Centraal Beheer Achmea, jaargang 29, nr. 5, december 2003. Een algemeen verhaal over voor- en nadelen en over belangrijke aspecten bij de invoering van e-learning.
• Omzien in verwondering: de (prille) geschiedenis van e-learning (PDF-bestand)
  Dit artikel is september 2003 verschenen in de uitgave “E-learning: meerwaarde of meer van hetzelfde?” (HRD Thema).
• ICT support for workplace learning: eLearning in Small and Medium Enterprises (SMEs) (PDF-bestand, Engelstalig)
  Van dit paper ben ik co-auteur. Het is door een collega gepresenteerd tijdens de ECER 2003 in Hamburg (19 september 2003)
• Developing historical understanding in primary education, using Synergeia (PDF-bestand, Engelstalig)
  Dit paper heb ik geschreven ten behoeve van een symposium van de Earli 2003. Ik ga in op twee cases binnen het ITCOLE-project (over samenwerkend leren en ICT). Ik probeer de volgende vier vragen te beantwoorden:
  I. What were –according to teachers- the most important results of using Synergeia for historical education?
  II. Did working with Synergeia support the development of historical understanding of the pupils of both schools?
  III. What was the impact of working with Synergeia for the daily work of teachers?
  IV. How did teachers experience the relationship of working with Synergeia and the present curriculum?
• Samenwerkend leren met behulp van ICT (PDF-bestand)
  In juni 2003 is nummer 51 van de Studiehuisreeks verschenen: De didactiek van digitaal leren. In deze uitgave staat een artikel van mij over computer supported collaborative learning. In deze bijdrage sta ik stil bij ervaringen met deze manier van leren. Ook ga ik in op de meerwaarde. Het artikel bevat verder tips voor docenten.
• E-learning wordt langzaam volwassen
  Journalist Robert Paling schreef onlangs in een bijlage van het Brabants Dagblad (De Ondernemer) dit artikel over e-learning. Hij heeft onder ander mij hiervoor telefonisch geïnterviewd. Het artikel is gepubliceerd op 31 mei 2003.
• Innovative Technologies for Collaborative Learning (PDF-bestand van 4 MB)
  Deze brochure heb ik met een aantal collega’s geschreven, als afsluiting van het ITCOLE-project. In deze brochure gaan we uitgebreid in op samenwerkend leren met behulp van ICT. Ook wordt hiervoor ontwikkelde software besproken.
• Samenwerkend leren met behulp van ICT binnen het Europese onderwijs: ervaringen met Synergeia in vier landen.(PDF-bestand)
  Dit paper heb ik samen met mijn collega Wilfried Admiraal in het mei 2003 geschreven ten behoeve van een papersessie tijdens de Onderwijs Researchdagen (ORD) in Kerkrade. In deze publicatie concluderen we op basis van onderzoek dat docenten in Finland, Griekenland, Italië en Nederland van mening zijn dat de schoolcultuur èn het bestaande curriculum vaak belemmerend werken voor CSCL.
• Leernetwerken en de inzet van e-learning
  Elke arbeidsorganisatie heeft één of meer dominante manieren waarop leren en opleiden zijn georganiseerd, zogenaamde leernetwerken. Binnen de leernetwerkbenadering worden vier ideaaltypische leernetwerken onderscheiden. In deze bijdrage wordt ingegaan op deze vier typen. Vervolgens wordt de leernetwerkbenadering gebruikt als interpretatiekader voor de wijze waarop e-learning kan worden ingezet. Dit artikel verscheen in maart 2003, in het Opleiding & Ontwikkeling.
• Samenwerkend leren met behulp van ICT
  Naar aanleiding van een conferentie van de Vereniging Informatiekunde en Informatietechnologie (I&I) in het onderwijs heb ik voor hun bulletin dit artikel over Computer Supported Collaborative Learning geschreven. Het is in februari 2003 verschenen.
• Recensie: Muizen in het Auditorium
  Voor de e-learning Themasite van Surf heb ik een boekbespreking geschreven van beoogde handleiding  voor docenten bij het gebruik van ICT, via een bundeling van inzichten en ideeën. De auteurs zijn hier m.i. niet helemaal in geslaagd. Februari 2003.
• Wilfred Rubens over e-learning
  Dit is een interview met mij, afgenomen door Alien Cnossen. Het is verschenen in de uitgave HRD Thema. Het vak van trainer (najaar 2002).
• Computer Supported Collaborative Learning verhoogt strategische waarde e-learning
  In het novembernummer 2002 van Opleiding & Ontwikkeling verscheen dit artikel in de rubriek “Het nieuwe leren”. De titel geeft mijn boodschap goed weer.
• Presentatie “E-learning: learning apart  (or) together
  Deze presentatie is van 11 september 2002, tijdens een bijeenkomst van de e-learning werkgroep van de NVvO. Deze presentatie gaat in op samenwerkend leren en e-learning (PPS-bestand van bijna 1 Mb).
• Naar een organisatiebrede invoering van e-learning
  In het juninummer 2002 van Profiel verscheen een artikel waarin mijn ex-collega Margriet Schmitz en ik de methodiek van plateauplanning toepas bij de invoering van e-learning binnen het BVE-onderwijs.
• “Chambers op klompen”
  Column over het belang van commitment van de leiding van een organisatie, bij de invoering van e-learning. Deze column is gepubliceerd in Processional, magazine over scholing en ontwikkeling in de procesindustrie (managementeditie, jaargang 1, nummer 2,  juni 2002, p. 7).
• Ravioli del Casentino
  Half mei 2002 heb ik deze column op www.e-learning.nl geschreven. Onderwerp: online cursussen hebben niet altijd de kenmerken die e-learning zo positief maken.
• e-Learning bij Philips Medical Systems (bijna 5 mb groot)
  Dit artikel heb ik geschreven met Harm Weistra van KPMG Consulting. Het beschrijft een business case bij Philips Medical Systems. Uit: Trendwatch News, april 2002 (uitgave van het Trendwatch Institute van KPMG Consulting).
• De tweede E-Learning Experience
  Dit artikel is gebaseerd op een interview met Mary Dankbaar (CINOP) en mij. Mary en ik zaten in de organisatie van de tweede E-learning Experience. Het artikel is verschenen in het E-learning Magazine van februari 2002 (auteur Henk Verbooij).
• “Op typeles”
  Begin april 2002 heb ik deze column op www.e-learning.nl geschreven. Onderwerp: is voortijdige uitval bij e-learning cursussen altijd slecht?
• “De gemakzuchtige lerende”
  In februari 2002 heb ik deze column op www.e-learning.nl geschreven. Onderwerp: worden studenten gemakzuchtiger dankzij Internet? Ik benader deze houding met name vanuit didactisch oogpunt kritisch.
• “Ticking away the moments that make up a dull day”
  Sinds januari 2002 verzorgt het e-learning team van  KPMG Consulting een column op www.e-learning.nl.  Ik heb deze bijdrage verzorgd. Onderwerp: de tijd vliegt in “e-learning land”. Januari 2002.
• NVvO E-learning Experience voor herhaling vatbaar.
  Dit artikel is in mei 2001 verschenen in het tijdschrift Leren en Ontwikkeling (van de NVvO). Ik heb dit samen met Eric Jutten geschreven naar aanleiding van een virtueel seminar dat in maart 2001 plaats vond.
• Acadoo, the Network Academy: permanente verwerving van ICT-competenties.
  Dit artikel heb ik samen met prof. dr. Fred Mulder (Open Universiteit) in februari 2001 geschreven ten behoeve van het tijdschrift Tinfon (informatica onderwijs).
• Trends in e-learning
  Dit artikel is verschenen in Siennax-i-zine, januari 2001
• Competentiegericht leren en e-learning
  Dit artikel is verschenen in Siennax-i-zine,  november 2000.
• Coaching bij e-learning
  Dit artikel is verschenen in Siennax-i-zine,  oktober 2000.
• De praktijk van e-learning: een online applicatiecursus
  Dit artikel is verschenen in Siennax-i-zine, juli 2000. Samen met mijn collega Daan Assen beschrijf ik praktijkervaringen met e-learning.
• E-learning: een revolutie in bedrijfsopleidingen
  Dit artikel is verschenen in Siennax-i-zine, juli 2000. Samen met mijn collega Daan Assen beschrijf ik ontwikkelingen op het gebied van e-learning.
• Elektronische leeromgeving geeft opleiden via Internet impuls
  Dit artikel schreef ik samen met mijn collega Vincent Perquin. Het verscheen in juni 2000 in het Nederlands Tijdschrift voor Bedrijfsopleidingen onder de titel “Overal en op elk moment”.
• Virtuele bedrijfsacademie houdt personeel competent
  Het concept “virtuele bedrijfsacademie” toegespitst op educatie en beroepsonderwijs (Profiel, juni 2000).
• “A cann’t miss opportunity”
  In mei 2000 bezocht ik de jaarconferentie van de American Society for Training and Development. In dit artikel (verschenen in het e-zine van Siennax, juni 2000) beschrijf ik mijn bevindingen. Ik ga vooral in op e-learning.
• De virtuele bedrijfsacademie in de praktijk
  In dit artikel (Siennax-i-zine mei 2000) beschrijf ik het concept “virtuele bedrijfsacademie”. En hoe werkt dat nou?
• Eerlijk zullen we alles delen
  Wat kan een opleidingsfunctionaris doen om een rijke kenniscultuur te bevorderen? Verschenen in Tijdschrift voor Bedrijfsopleidingen, mei 2000.
• Rijke kenniscultuur is voorwaarde voor kennis delen
  Waarom komt er vaak zo weinig terecht van kennis delen? Volgens mij ligt dit voor een groot deel aan een armoedige kenniscultuur (Siennax-i-zine, april 2000).
• Elektronische leeromgevingen helpen werken en leren te integreren
  Leren en werken moeten meer worden geïntegreerd om het rendement van bedrijfsopleidingen te verbeteren. E-learning kan dit ondersteunen, zo betoogde ik in het voorjaar van 2000.
• Electronic documentmanagement en kennismanagement
  In dit artikel -verschenen in januari 2000 in Siernnax-i-zine- probeer ik de relatie tussen kennismanagement en electronic document management helder te maken.
• Kennismanagement in de praktijk
  Recensie van het boek van Davenport en Prusak (Siennax-i-zine, januari 2000).
• De cursus is dood, leve het leren!
  Een column naar aanleiding van de teruglopende belangstelling onder hoger opgeleiden, voor cursussen en opleidingen. Verschenen in het nulnummer van Siennax-i-zine, september 1999.
• ‘You’re doing great!’
  In 1997 wilde ik als redactielid van BVEnet ervaring op doen met het volgen van een cursus via Internet. Ik volgde een cursus ‘Using the Internet’, aangeboden door het Foothill College in Californië. Dit artikel uit BVEnet inDRUK (mei 1997) beschrijft mijn ervaringen. In mei 1997 heb ik over het zelfde onderwerp het artikel “Op cursus in Amerika zonder een stap te verzetten”
• PROLO: Antwoord op kernprobleem van na- en bijscholing
  Dit artikel gaat over projectmatig leren in organisaties. Dit artikel verscheen in maart 1995 in het blad “Educatief”, dat werd verspreid in Noord-Brabant, Gelderland en Limburg. Ik heb het artikel geschreven met mijn collega Toon Berkers en met Ferd van der Krogt, hoofddocent aan de universiteit in Nijmegen.

 

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.