Stemgestuurde digitale assistenten en leren

Stemgestuurde digitale assistenten zoals Google Home, Siri van Apple of Alexa van Amazon, worden steeds vaker gebruikt. Ik las laatst dat Google Home tijdens ‘Black Friday’ op grote schaal is aangeschaft. Als we deze toepassingen gaan gebruiken voor leren, opleiden en onderwijs, dan zullen we ons van een aantal risico’s extra bewust moeten zijn.

De afgelopen tijd heb je Pierre Gorissen kunnen ‘zien’ experimenteren van Google Home Mini: hier, hier en hier (ik heb daar de kennis en het geduld trouwens niet voor). Google Home (Mini) is één van de beschikbare stemgestuurde digitale assistenten die vandaag te koop zijn. Je kunt hiermee via je stem applicaties bedienen, zoekopdrachten inspreken of apparaten aansturen. We gaan in toenemende mate gebruik maken van deze technologie.

Zoals gebruikelijk wordt dan ook gekeken of we deze toepassingen ook als ‘leertechnologie’ kunnen gebruiken. Stemgestuurde digitale assistenten zijn weliswaar niet voor leren, opleiden en onderwijs ontwikkeld, maar kunnen er wellicht wel voor worden gebruikt.

Mogelijke toepassingen

In Hey, Google, Alexa, Siri and Higher Ed gaat Ray Schroeder in op de mogelijke impact van deze toepassingen op hoger onderwijs. Hij spreekt van “virtual digital assistants”, wat me enigszins dubbelop voorkomt.

Een aantal universiteiten, schrijft hij, omarmt deze technologie al voor het ondersteunen van studenten en docenten. De eerste toepassingen staan overigens los van curriculum, didactiek en onderzoek (feitelijke informatie opvragen). Schroeder verwacht overigens dat het niet lang zal duren voordat de eerste toepassingen op die terreinen ook gebruikt zullen worden:

• Je vraagt de stemgestuurde digitale assistent om vijf artikelen over het onderwerp dat tijdens de bijeenkomst is besproken, te presenteren en te printen.
• Je vraagt de assistent om een paper te schrijven op basis van die vijf artikelen. Manuscript Writer van sciNote schijnt dat al te kunnen, al schijnt met name de kwaliteit van de grammatica nog niet goed te zijn. De technologie is nog in ontwikkeling.
• Op dit moment gebruiken aankomende studenten toepassingen als Google Home of Amazon’s Alexa om vragen te stellen over universiteiten of over beroepen die zijn dankzij een universitaire studie kunnen uitvoeren. Dit stelt hoge eisen aan “voice engine optimization” in plaats van aan “search engine optimization”. Via stemgestuurde zoekopdrachten krijg je namelijk veel minder keuze opties.

Voice enabling is the funnel through which we will access increasingly smart technologies.

Onderwijsinstellingen zullen dus nog beter moeten nadenken over welke kwalitatief goede bronnen zij kunnen presenteren. Pas de technologie zelf toe, vanuit het perspectief van de student. En ontdek welke informatie je vindt, adviseert Schroeder.

Matthew Lynch gaat in op hoe je Amazon’s Alexa kunt gebruiken binnen het wiskunde-onderwijs. Lynch kiest daarbij de invalshoek om dit onderwijs meer aantrekkelijk te maken voor lerenden. Hij suggereert om deze stemgestuurde digitale assistent te gebruiken om lerenden wiskundige spellen te laten spelen. Deze spellen -er is al een aantal beschikbaar- zijn vooral bedoeld om wiskunde te oefenen. Lerenden kunnen vaak hints vragen of Alexa vragen een oefening nogmaals te presenteren. Zij kunnen feiten opvragen, ook feiten over de toepassing van wiskunde. Je kunt Alexa ook vragen om een dobbelsteen te laten rollen.

Gemak en gewin?

Op dit moment gebruiken we deze stemgestuurde digitale assistenten vooral vanuit het oogpunt van ‘gemak’. Je spreekt sneller een opdracht in, dan dat je deze intypt. Je kunt bijvoorbeeld tijdens het koken je mail checken of bepaalde feiten opvragen. Als je niet met cognitief belastende handelingen bezig bent, dan kan dit efficiënt werken. Als je aan de slag gaat met twee cognitief belastende handelingen tegelijkertijd, dan gaat dit ten koste van de kwaliteit. Wellicht lokken stemgestuurde digitale assistenten ‘multitasking’ meer uit dan gewoon computergebruik dat doet. Daar moeten we dus extra alert op blijven.

Een aantal van bovenstaande toepassingen kun je ook met schriftelijke opdrachten uitvoeren. Van ‘gewin’ is bepaald nog geen sprake. Je krijgt bijvoorbeeld minder resultaten waar je uit kunt kiezen. Algoritmes bepalen nog sterker welke informatie je gepresenteerd krijgt. De beperkingen van dergelijke algoritmes -denk aan het potentieel manipulatieve karakter- zijn inmiddels bekend. We zullen dus nog kritischer moeten worden in het beoordelen van informatie die stemgestuurde digitale assistenten vinden.