Hebben we bij technology enhanced learning ook te maken met opportuniteitskosten?

De term ‘opportunity loss’ of ‘opportunity cost’ is afkomstig uit de micro-economie. In deze blogpost vraag ik me af of we op het gebied van technology enhanced learning ook te maken hebben met deze kostenpost.

Opportunity loss/cost wordt in het Nederlands alternatieve kosten of opportuniteitskosten genoemd. Je maakt een economische keuze en die leidt ertoe dat je een bepaalde kans op een opbrengst mist. Een andere keuze leidt bijvoorbeeld tot een hogere opbrengst. Deze Wikipedia-pagina bevat enkele voorbeelden, zoals:

Een zelfstandige wil een tevredenheidsenquête bij zijn klanten uitvoeren. Hij kan dat door een marketingbureau laten doen voor 1000 euro. Hij kan het ook zelf doen maar dan heeft hij bijvoorbeeld twee dagen tijd nodig. De alternatieve kosten zijn dan de verloren inkomsten gedurende deze periode. Als de zelfstandige gedurende die twee dagen meer dan 1000 euro kan verdienen, dan kan hij de enquête best laten uitvoeren door het marketingbureau. De alternatieve kosten zijn dan hoger dan de kosten van het marketingbureau.

Een deel van de bedragen die files kosten, vallen hier ook onder. In de tijd die je in de file staat, had je ook productief kunnen zijn. ‘Opportuniteitskosten’ zijn dan ook deels een papieren verlies. De tijd die je in een file staat kun je namelijk ook inhalen. Het gaat vooral ten koste van de vrije tijd.

Op het gebied van technology enhanced learning hebben we volgens mij ook te maken met dergelijk gelegenheidsverlies. Bijvoorbeeld:

• Een organisatie bespaart op professionalisering en ondersteuning waardoor een dure applicatie in geringe mate wordt benut. Stel je hebt 20.000 licenties van applicatie X die in totaal € 200.000 kosten. Als je € 25.000 extra investeert in ondersteuning dan wordt de applicatie niet door 5000 gebruikers, maar door 15.000 gebruikers ingezet. De opportuniteitskosten bedragen dan: (10.000 * € 10) – € 25.000 = € 75.000
• Een organisatie kiest voor een dure, gebruikersvriendelijke, applicatie in plaats van een goedkope, minder gebruikersvriendelijke, applicatie. Het prijsverschil tussen de applicaties bedraagt € 50.000. De goedkope applicatie wordt  minder intensief gebruik waardoor € 15.000 aan licentiekosten onbenut blijven. De opportuniteitskosten bedragen € 35.000. De investering in de dure applicatie weegt in onvoldoende mate op tegen de betere benutting.
• Door niet te investeren in monitoringtools is de uitval bij een opleiding 5% hoger dan met die monitoringtools. Op zich is het uitvalspercentage om te zetten in gemiste opbrengsten. Stel de monitoringtools kosten € 30.000, maar 5% uitval kost de organisatie € 50.000. Dan bedragen de opportuniteitskosten € 20.000.
• Door te investeren in adaptieve technologie verbeteren de leerresultaten. Stel dit brengt € 25.000 extra op. Maar de betreffende technologie kost € 50.000. De opportuniteitskosten zijn dan € 25.000.

Het lastige hiervan is echter dat het complex is om daadwerkelijk aan te kunnen tonen dat de extra ondersteuning leidt tot beter benutte software of dat monitoringtools ook echt bijdragen aan verminderde uitval. Daarnaast pleeg je bij onderwijs en opleidingen niet altijd investeringen vanwege economische redenen.

Volgens mij moet je in ieder geval bewust zijn van dit fenomeen en aannemelijk proberen te maken of een bepaalde beslissing op het gebied van technology enhanced learning leidt tot opportuniteitskosten. Betrek deze kostenpost daarom bij besluitvorming met betrekking tot, bijvoorbeeld, investeringen in nieuwe technologie.