Ik heb in diverse bijdragen er dikwijls voor gepleit dat we veel verstandiger om moeten gaan met nieuwe technologieën, afleiding moeten voorkomen en dat het belangrijke taak is van het onderwijs om jongeren hier bewust en bekwaam in te maken. Het artikel De afkickexpert van Silicon Valley (tegen betaling via Blendle te koop) laat echter zien dat deze vorm van mediawijsheid lang niet afdoende is.
Dit artikel uit 360 laat Tristan Harris aan het woord. Harris werkte zelf ooit voor Google als ‘productfilosoof’. Hij is de beweging Time Well Spent gestart, die er voor wil zorgen dat software zelf zodanig ontworpen is dat gebruikers niet continu worden afgeleid. Vanuit commerciële overwegingen bevorderen softwaredesigners namelijk dat jouw zelfbeheersing wordt ondergraven. Er is zelfs een aparte term voor: gedragsdesign (software ontwerpen die gebruikers onbewust laat doen wat een bedrijf wil). Terwijl we al heel lang weten dat afleiding funest is voor de productiviteit op het gebied van werken en leren. Uiteraard heeft verslaving ook nog heel andere negatieve effecten op het welzijn van mensen. Er worden ook steeds vaker mensen ontslagen vanwege het gebruik van sociale media (overmatig en wijze waarop).
Veel succesvolle sites en apps richten zich op “diepgewortelde menselijke behoeften”, met als gevolg dat verslaving wordt bevorderd. De scheidslijn tussen binden en boeien enerzijds, en verslaafd maken anderzijds wordt dus bewust overschreden. Bijvoorbeeld door voortdurend met wisselende beloningen te werken (je krijgt bijvoorbeeld met regelmaat nieuwe interessante berichten te zien).
Het artikel noemt diverse voorbeelden waarbij we steeds geprikkeld worden om te blijven zoeken naar een dopamine-kick. Email-notificaties zijn daar een voorbeeld van, of likes die je krijgt. Voorbeelden van goede ontwerp principes zijn bijvoorbeeld:
- Applicaties bieden inzicht in de tijdsbesteding zodat gebruikers zich meer bewust worden van het gebruik.
- Email-programma’s houden mails tegen tot dat een bepaalde taak is afgerond (spoedeisende mails uitgezonderd; iets dat gebruikers vervolgens zullen gaan omzeilen door al hun mail als spoedeisend te bestempelen).
Harris probeert met de Time Well Spent-beweging de ontwikkeling van verantwoorde software te bevorderen. Dat is dan software die dusdanig ontworpen is dat gebruikers hun tijd goed besteden, en niet veel tijd kwijt zijn aan het gebruik van de applicaties. Deze software zou wel -net als biologisch voedsel- duurder moeten zijn om het gemis aan advertentiekosten te kunnen compenseren. Verder werkt Harris aan een gedragscode voor ontwerpers (wat zijn bijvoorbeeld concrete voordelen voor gebruikers, hoe kun je op een alternatieve manier de waarde van het gebruik bepalen dan alleen door kwantitatief gebruik en clicks op advertenties?). Een andere activiteit is een keurmerk dat applicaties kunnen krijgen als zij aan de criteria van Time Well Spent voldoen. Applicaties als Pocket of f.lux zouden hier bijvoorbeeld al aan voldoen.
Harris kreeg bij Google aanvankelijk gehoor voor zijn ideeën. Maar al snel was er geen aandacht meer voor. Hij verwijt ’Sillicon Valley’ ook hypocrisie. Enerzijds investeert men in mindfulness (en stuurt men de eigen kinderen naar ICT-loze scholen), maar anderzijds ontwikkeld wel doelbewust software die verslavend maakt. Dat komt omdat ’Sillicon Valley’ extreem gericht is op groei. Een pas op de plaats, of een stap terug past niet binnen hun referentiekader.
Eerlijk gezegd heb ik me nooit echt gerealiseerd dat ontwerpers van nieuwe technologieën via ‘gedragsdesign’ gebruikers bewust verslaafd maken. De vergelijking met de tabaksindustrie in het artikel is wat mij betreft dan ook raak. De maatregelen die Time Well Spent bepleit zijn belangrijk, maar niet afdoende. Net zo min als investeren in ‘mediawijsheid’ op dit terrein dat is, al blijft dit uiteraard wel van groot belang. Ik geloof bijvoorbeeld niet dat veel gebruikers bereid zijn meer te betalen voor verantwoorde software. En dan heb ik het niet alleen over degenen die moeite hebben financieel rond te komen. Voor de meeste mensen en organisaties is ‘prijs’ een belangrijk criterium.
Harris meent ook dat gebruikers veranderingen moeten afdwingen. Dat kan dus ook door pressie uit te oefenen. Onderwijsorganisaties zouden het voorkomen van afleiding bijvoorbeeld kunnen vertalen in selectiecriteria van educatieve applicaties.
Of wat als mensen die vanwege sociale media-gebruik ontslagen zijn, zich verenigen en via de rechter compensatie eisen van Facebook?
Verder kunnen bedrijven gaan meten hoe intensief werknemers smartphones en sociale media onder werktijd gebruiken. Vertaal dat eens naar ‘opportunity loss’ en vervolgens naar omzet. En daag vervolgens maar eens ‘Silicon Valley’-bedrijven voor het gerecht. De tabaksindustrie is uiteindelijk ook door het stof gegaan.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie