Doelbewust oefenen -deliberate practice- zou ook een belangrijke rol moeten spelen bij werkplek leren. Het verschil tussen onervaren werknemers en experts blijkt dan uit een aantal aspecten.
Bij toeval kwam ik van de week terecht bij een bijdrage die Harold Jarche enkele maanden geleden geschreven heeft over ‘deliberate practice’. Ik heb onlangs ook over dit onderwerp geblogd, terwijl dit thema de afgelopen week ook een prominente plaats innam tijdens de onderzoeksconferentie van Kennisnet/NRO.
Jarche legt op basis van blogposts van Tom Gram de relatie met werkplek leren. Harold Jarche stelt terecht dat doelbewust oefenen cruciaal is voor expertiseontwikkeling, en dat expertise wordt ontwikkeld op de werkplek, nadat lerenden een opleiding hebben afgerond. Dat betekent dat ‘deliberate practice’ bij alle aspecten van werkplek leren een belangrijke rol zou moeten spelen.
Werkplek leren wordt gedefinieerd als leren dat plaatsvindt in reële arbeidssituaties als leeromgeving en met werkelijke problemen uit de arbeidspraktijk als leerobject.
Bij werkplek leren is veelal sprake van formeel leren met veel zelfsturing, of zelfs van leren dat geïnitieerd wordt door de lerenden zelf (dus informeel leren).
Een voorbeeld is de meester-gezel constructie waarbij een lerende ‘het vak’ afkijkt bij een expert (via modelling), begeleid wordt en feedback ontvangt en steeds meer zelfstandig mag uitvoeren. De ‘gezel’ moet dus doelbewust kunnen oefenen om meer bekwaam te worden.
Jarche laat aan de hand van een schema van Tom Gram ook zien dat experts anders leren en kennis toepassen dan nieuwelingen (tussen een nieuweling en expert zitten uiteraard meerdere gradaties).
Een expert handelt bijvoorbeeld meer op basis van door veel ervaring gevormde ‘intuïtie’. De experts neemt patronen waar binnen datgene wat hij in zijn werk tegenkomt, en gebruikt mentale modellen om bijvoorbeeld problemen aan te pakken. De expert past vooral impliciete kennis toe, en leert vooral informeel -samen met andere experts, ook buiten de organisatie- waarbij sociale media bijvoorbeeld een belangrijke rol spelen.
De nieuweling handelt vaak op basis van regels en procedures. Hij is minder goed in staat het kaf van het koren te scheiden, en vindt alles belangrijk. De nieuweling past expliciete kennis toe, maar verbindt deze niet met elkaar. Hij leert vooral via cursussen, opleidingen of trainingen (al dan niet blended of online). Dat is voor iemand met weinig voorkennis en ervaring overigens ook de meest effectieve en efficiënte manier.
Beperkingen van werkplek leren zijn overigens dat er vaak weinig ruimte is om afstand te nemen, te reflecteren en dat onvoldoende wordt stil gestaan bij het leren zelf. Terwijl deze elementen juist wel belangrijk zijn bij doelbewust oefenen. Indien minder ervaren medewerkers onvoldoende de gelegenheid hebben om doelbewust te oefenen, dan gaat dit daarom ten koste van de effectiviteit van werkplek leren.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie