“Limitless learning” was de titel van de plenaire sessie die ik bij de start van dag 2 van de Online Educa Berlijn heb bijgewoond. Hierbij was vooral aandacht voor de mogelijkheden van ICT voor krachtig leren, waarbij meer nadruk komt te liggen op meer zelfsturing. Tegelijkertijd was er ook aandacht voor digitale identiteitsvorming en het belang van ‘web literacy’.
Alec Couros is associate professor en een bekend Canadees op het gebied van educatieve technologie. Hij benaderde eigenaarschap van leren vanuit open en connectief leren. Couros stelde dat mensen via connecties en applicaties een persoonlijk leernetwerk samenstellen. Hij gaf het voorbeeld van een jongen die een video maakte, waarin hij hulp vroeg. En kreeg. Couros haalde daarbij de strength of weak ties aan.
Open learning is van groot belang, en MOOCs spelen daarbij een belangrijke rol (ondanks de kritiek). Daarnaast is Youtube een zeer belangrijk platform voor instructievideo’s. Opvallend vind ik wel dat we vaak voorbeelden van instructievideo’s zien als sprekers het over leren hebben. Ook al zijn die video’s vaak prachtig.
Zie bijvoorbeeld:
Maar tegelijkertijd wordt vaak bekritiseerd dat we leren via instructie, zonder verwerking.
Couros laat zijn studenten video’s maken waarin zij laten zien wat zij hebben geleerd van video’s. Hij maakte daarbij kritische kanttekeningen bij technologisch utopisme. Het enorme geloof in een betere wereld dankzij technologie. Media worden mythisch en technologische veranderingen zijn vaak een ‘trade off’.
Veel van wat online staat, is grote onzin. Mensen stoppen hun iPhone in een magnetron omdat deze daardoor beter zou uploaden. Pas ook op voor “filter bubbles”, waarschuwde hij. Zoekmachines zorgen er bijvoorbeeld voor dat je altijd vanuit een bepaald perspectief informatie gepresenteerd kijkt. Kijk naar de discussie over het nepnieuws rond de Amerikaanse verkiezingen. Daarnaast bekritiseerde hij het gebrek aan attention literacy, en het belang van online identiteitsvorming. De Universiteit van Washington geeft studenten een eigen domein om een eigen online identiteit te vormen. Daarbij wees hij er op dat één verkeerde tweet veel schade aan kan richten.
Couros gaf ook voorbeelden van hoe zijn foto’s werden gebruikt voor fake accounts om vervolgens cybercribe te plegen. We moeten volgens hem studenten voorbereiden op een digitale wereld die ook een donkere kant heeft. Volgens hem is ‘grenzeloos leren’ binnen een digitale wereld mogelijk indien:
We over betere tools, bekwaamheden en onderwijs beschikken ten behoeve van informatie geletterdheid.
We grotere nadruk leggen op digitale identiteit en digitaal burgerschap, en dat ook ondersteunen.
We continu blijven werken aan het bouwen en handhaven van een vrij, neutraal en democratisch web.
We ons realiseren dat een digitale kloof niet alleen betrekking heeft op toegang, maar ook met onderdrukking en racisme.
Diana Laurillard is Brits hoogleraar leren met digitale technologieën. Het afgelopen jaar heb ik bij haar een MOOC over blended learning gevolgd. Zij ging in op wie verantwoordelijk is voor leren. Zij ging in op leren en doceren in de digitale wereld. Daarbij stond zij stil bij haar conversational framework voor leren. Leren vindt daarbij plaats in een kader waarin docenten, studenten en ‘peers’ opereren (met hun eigen concepten). Leren vindt dan plaats via acquisitie, onderzoek (lerende in de lead), oefenen (geïnitieerd door een docent), discussie, samenwerken (tussen lerenden, uitdagender dan leren via discussie) en leren door te produceren.
Docenten kunnen leersessies ontwerpen waar al die vormen van leren geïntegreerd zijn. Docenten moeten dus ontwerpers zijn. Bij leren speelt de docent geen rol, bij onderwijs des te meer. Het gaat om oefenen, discussie, onderzoek en samenwerken.
Wat vraagt het van docenten om met ICT onderwijs te verzorgen? Best veel, zo bleek uit een overzicht (van de blend plannen, via het cureren en aanpassen van open materialen tot het zorgdragen voor flexibiliteit). De werkdruk neemt toe daardoor op een aantal terreinen. We hebben in ieder geval veel meer mogelijkheden om krachtig onderwijs te ontwikkelen.
Laurillard ging ook in op hoe ICT uitdagingen binnen het hoger onderwijs het hoofd kunnen bieden. Dat is grootschalig en meer toegankelijk (betaalbaar) onderwijs verzorgen. Ook kun je toe met minder docenten als een deel van hun taken geautomatiseerd kunnen worden.
Zij refereerde daarbij ook aan haar MOOC die docenten kan helpen zich voor te bereiden op leren met ICT. Zij liet ook zien hoe de taakverdeling van docenten verschuift. Traditioneel ligt de nadruk op klassikale presentatie, bij online leren besteedt men meer aandacht aan het herontwerpen en aan begeleiding (van individuen en kleine groepen). Dat is althans de verwachting van docenten. Wat betekent dit voor studenten? Minder kennisacquisitie en meer onderzoeken en produceren. De lerende is dus veel actiever bij blended learning dan bij volledig face-to-face leren.
Wat zijn de gevolgen voor de balans van verantwoordelijkheid voor leren? Diana Laurillard meent dat docenten lerenden meer kunnen empoweren om zelfsturend te gaan leren. Ze hebben namelijk meer gelegenheid om te begeleiden. Beter distributie van dezelfde docenttijd. Meer actief leren voor studenten. Docenten zijn in de lead, omdat lerenden daar niet toe in staat zijn. Ook zijn heel veel belanghebbenden en ‘drivers’ van invloed op wat en hoe er geleerd wordt. Verder pleitte zij voor veel autonomie en vertrouwen in docenten. “Unlock the power of teachers”.
Tenslotte liet zij een tool zien waarmee je kunt zien wat blended learning betekent voor kosten (Course Resource Appraisal Modeller, CRAM).
Martin Eyolfsson is de ambassadeur van IJsland in Duitsland. Hij vertelde drie verhalen. Daaruit bleek dat we volgens hem zijn doorgeslagen in de mate waarin we gespecialiseerd zijn in ons werk. In IJsland hebben ze geen heel goed onderwijssysteem, maar is men wel creatief en best succesvol (de bankencrisis was een belangrijke uitzondering; in sommige beroepen is creativiteit niet goed). Hun studenten zijn blij en gemotiveerd. Ouders staan kinderen toe om fouten te maken. En dat is belangrijk. In IJsland oefenen mensen veel beroepen uit. Dat verwijd je blik.
Mark Surman werkt bij de Mozilla Foundation en voorstander van een open internet. We moeten volgens hem het internet namelijk ‘gezond’ houden. Het internet is verweven met elk aspect van ons leven. Twee belangrijke elementen in zijn verhalen waren:
Gezond internet
We moeten bewaken dat de open aard van internet bewaard blijft. De meeste mensen zullen binnen vijf jaar -bijvoorbeeld via hun mobiel- toegang hebben tot internet. 28 miljard objecten zullen verbonden zijn met internet (parkeermeters, auto’s, etc). Er zijn echter ook belangrijke risico’s (o.a. verdwijnen van werkgelegenheid, denial service attacks, toename van Botnets, economische schade).
Verder is er sprake van ongelijke toegang tot internet (leeftijd, opleidingsniveau, inkomen). De grootste kloof komt in de Derde Wereld voor, waar overigens wel de meeste smartphones worden gemaakt (terwijl de apps vooral in het Westen en Verre Oosten worden gemaakt). Surman bekritiseerde de centralisering van macht: een paar grote bedrijven maken de dienst uit op internet.
Belang van onderwijs
Volgens hem heeft het onderwijs ook een activistische rol. ‘Web literacy’ geeft namelijk macht aan mensen. Daarbij benadrukte hij ook het belang van actief leren en het gebruik van ICT. Doceren we echter de goede dingen?
Volgens Surman zou het onderwijs veel meer aandacht moeten besteden aan ‘web literacy’. De kern daarvan is lezen, schrijven en participeren in de digitale samenleving. Coderen is daarbij een belangrijk onderdeel, maar dus ook kritisch lezen en kritisch begrijpen wat gaande is op het web. Daarom faciliteert Mozilla clubs die hier aan werken, en hebben ze het Mozilla Learning Network. Tenslotte bekritiseerde hij copyright voorstellen die volgens hem belemmeren dat je fake nieuws kunt bestrijden (zie www.changecopyright.org).
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie