Via de homepages van twee Amerikaanse community colleges stuurde ik een e-mailbericht naar de cursusadministratie. Beide colleges verzorgen cursussen via Internet en maken daar op hun site reclame voor. Op mijn verzoek voor meer informatie reageerde slechts één college: het Foothill College (http://wwwfh.fhda.edu/foothill/), en dat pas na drie weken. Daarna ging het snel. Na nog twee keer heen en weer te hebben gemaild, was de inschrijving binnen een week gerealiseerd: op 11 januari '97 startte ik met "Using the Internet", een basiscursus van vijftig dollar.
Mijn docente, Roxanne Mendrinos, mailde me de spelregels van de cursus ('Stuur me alsjeblieft alleen definitieve versies van het huiswerk en vermeld het nummer van de oefening erbij.'), het programma plus leerdoelen en de e-mailadressen van zo'n veertig klasgenoten met exotische namen als Milagros Alvarenga en Yelenia Osokina. De Verenigde Staten is een smeltkroes van culturen en nationaliteiten, zo bleek maar weer eens. Een verschillend gezelschap, ook wat betreft kennis, ervaring en leerwensen.
"Using the Internet" bleek inderdaad een echte basiscursus te zijn. Onderdelen waren: basisbeginselen van elektronische post (e-mail), het gebruik van listservers en etiquetteregels voor e-mail, 'Kinderen en het Web', surfen op het World Wide Web, het gebruik van zoekmachines, Telnet, Gopher, een online bibliotheek bezoeken via Telnet en het World Wide Web, het gebruik van nieuwsgroepen, File Transfer Protocol, Internetproviders en een introductie in het maken van Web-pagina's. Voor lezers met geen of weinig Internet-ervaring klinken deze begrippen wellicht als abacadabra. Gewoon negeren.
Ter illustratie wil ik twee onderdelen wat uitvoeriger beschrijven (zonder technisch te worden): listservers en nieuwsgroepen.
In de praktijk produceert de ene nieuwsgroep veel berichten (zo'n 700 per dag) en de ander slechts enkele. Op basis van de titels selecteer je de berichten die je wilt lezen. Ik heb me geabonneerd op nieuwsgroepen als alt.education.distance en misc.education.adult. Soms haal je hier relevante informatie uit, maar vaak ook niet. Een verschil met e-mail is dat berichten niet voor jou persoonlijk zijn bedoeld. Je hoeft dus niet dagelijks berichten uit nieuwsgroepen op te halen, hetgeen bij e-mail wel wenselijk is, wil de communicatie via dit medium goed verlopen.
Naast huiswerkopdrachten, moesten we ook een paper schrijven en een 'open boek' proefwerk maken. Beiden op te sturen via e-mail. Het paper moest gaan over een aspect van Internet. Onderwerpen van papers waren onder meer 'Internet en privacy' en 'Solliciteren via Internet'. Mijn paper had de titel "Using the Internet in adult and vocational education". De cursus werd niet afgesloten met een certificaat, maar met een mailtje: "Hi Wilfred. Excellent work! You recieve an A for the final and an A for the class. I enjoyed having you in class".
Een groot deel van het afsluitende proefwerk stond in het teken van het reproduceren van feitenkennis. Echter, er was nadrukkelijk ruimte voor een eigen invulling op basis van persoonlijke interesses. De heterogene groep deelnemers kon daardoor prima 'bediend' worden. Huiswerkopdrachten en het werkstuk bestonden in veel gevallen uit zoekopdrachten, ervaringen meedelen en het beargumenteren van eigen opvattingen.
Het viel me tenslotte op dat in de cursus zelf beperkt gebruik is gemaakt van de mogelijkheden die Internet biedt. Contacten met de docente verliepen alleen via e-mail. Het verbaasde me ook dat het proefwerk een 'open boek'-proefwerk was, terwijl antwoorden op vragen als 'Wat is Gopher? Beschrijf het', prima gevonden kunnen worden op het Net.
Zelf heb ik met het werkstuk willen aangeven hoe het anders kan. Op Internet kun je eenvoudig en snel publicaties op basis van verkregen commentaar aanpassen. Bij een gedrukte tekst, bijvoorbeeld een artikel, gaat dat niet of kost dat veel tijd en geld. Ik heb mijn werkstuk daarom op het World Wide Web geplaatst: http://www.bvenet.nl/menu/??/overbvenet/bvenetkantoor/usintern.htm (vul bij gebruikersnaam en wachtwoord het woord gast in). De eerste versie is inmiddels op basis van verschillende reacties bijgesteld.
Overigens wil Mendrinos in het najaar een virtueel klaslokaal vormgeven met een online prikbord, Power Point demonstraties online, korte presentaties van studenten en dergelijke.
Noot: Van de ervaringen met deze cursus is een artikel in BVEnet indruk (nummer 8, mei 1997) verschenen dat ingaat op andere aspecten.