E-learning ontwikkelen? Kunst… (#nelc10)

Tijdens de tweede dag van het nationale e-learning congres heb ik de workshop van Marcel de Leeuwe gevolgd. Marcel ging met name in op op het ontwerpen van e-learning, en gebruikte daarbij 'kunst' als metafoor.

Wanneer beklijft e-learning, waneer is echt sprake van een leerbeleving en wat betekent dat bijvoorbeeld voor het gebruik van multimedia en online leeractiviteiten?

Deze vragen behandelde hij door een prima presentatie af te wisselen met verhelderende opdrachten. Marcel liet ook goede voorbeelden van e-learning zien, maar ook "paardeloze koetsen" (dat stadium moeten we nog vaak door). Nog steeds, gaf Marcel aan, wordt er vaak onvoldoende nagedacht over de relatie tussen technologie, didactiek en leerinhouden. Met als gevolg dat bijvoorbeeld SCORM-pakketten geschikt worden gemaakt voor mobiele telefoons (terwijl je daar andere leeractiviteiten mee uit zou kunnen voeren). Aan het eind verlieten we de ruimte met diverse literatuurtips.

Via een oefening liet Marcel ons nadenken over de leerervaring die het meest is bijgebleven. In mijn groepje ging het daarbij om leerervaringen die niets met school hadden te maken. Ook waren het echte leerervaringen (doen, observeren), en was sprake van 'toevallig leren' (we waren niet van plan om te leren).

Volgens Marcel kunnen we bij het ontwerpen van e-learning ook leren van de plakfactor. Volgens de gebroeders Heath bepalen een aantal elementen of bijvoorbeed reclame of leerstof blijft hangen, of niet:

• Simpel.
• Onverwacht.
• Concreet (weg van abstractie).
• Betrouwbaar (gelinkt aan de praktijk, verbonden aan personen). Deze factor lijkt sterk cultureel bepaald te zijn.
• Emotioneel.
• Verhalen (daarom is storytelling zo effectief).

Andere lessen uit zijn workshop zijn:

1. Realiseer je bij het ontwikkelen van e-learning dat klanten niet altijd een 'Porsche' willen hebben, maar ook tevreden zijn met een 'Opel Kadet' (e-learning professionals leggen de lat voor zichzelf vaak te hoog). Marcel gaf daarbij als voorbeeld een eenvoudig vormgegeven cursus in Moodle, die zeer effectief bleek te zijn. Er kwamen thema's aan bod, die de ontwerpers van de cursus zich vooraf niet hadden gerealiseerd.
2. Denk niet altijd in termen van een cursus of opleiding. Een uur 'studiebelasting' (ook erg 'formeel' gedacht) hoeft niet altijd 100 uur ontwikkeltijd te kosten. Ook kunnen lerenden zelf content ontwikkelen. Marcel wees daarbij op Live Mocha, waar je een taal kunt leren en waarbij content (bijvoorbeeld in de vorm van Flash Cards) is gemaakt door lerenden.
3. Leren is een belevenis. Vergelijk het voor mensen die een kapitaal betalen voor een kop koffie op het San Marcoplein in Venetië, terwijl drie straten verderop dezelfde capucchino de helft kost. Dit fenomeen wordt bijvoorbeeld beschreven in het boek De beleveniseconomie. Lees ook dit artikel op Frankwatching.
4. Je moet weten wat mensen drijft. Dan onthouden ze het. Wat prikkelt? Hoe spreek je mensen aan, en niet alleen jezelf. Marcel ging daarbij in op het Whole brain thinking model van Herrmann. Bij dit model worden je denkvoorkeuren in kaart gebracht, en wordt gekeken welke gevolgen dit zou moeten hebben voor didactiek. Ook dit model wist Marcel mooi concreet te maken via voorbeelden van geboortekaartjes. Op zijn weblog gaat hij zelf uitvoering in op Whole brain thinking model.
5. Multimedia kan heel krachtig werken binnen e-learning omgevingen. Met behulp van afbeeldingen en video kun je wat abstract is, concreet maken. Marcel liet daarbij een voorbeeld zien van een artikel over de tsunami en een video over dit onderwerp. Schrijnend was het voorbeeld van een humanitaire ramp die weinig geld heeft opgebracht omdat er geen beelden van waren. Een ander voorbeeld is Worldmapper waar abstractie statistieken (bijvoorbeeld over ongeletterdheid) visueel gemaakt worden. Zorg er wel voor dat je beelden corresponderen met de tekst woorden, en met je doel. Gebruik dus geen vrolijk kijkend stripfiguur bij een module over vluchtelingen.
   Leestip: Positive learning met multimedia van Rob Martens.

Al met al een leuke en leerzame workshop, waarbij Marcel de Leeuwe de elementen van de "plakfactor" zelf in praktijk bracht. De slides, die hij gebruikte, zijn te vinden op zijn blog.