Vandaag is het initiatief Onderwijs voor een Nieuwe Tijd gelanceerd. Deze organisatie streeft naar het lanceren van zogenaamde Steve Jobs-basisscholen, vanaf augustus 2013. Daarmee willen de samenstellers van deze website en het manifest een alternatief ontwikkelen voor het bestaande onderwijs. Het is gemakkelijk om dit plan te bekritiseren. Desalniettemin geef ik Onderwijs voor een Nieuwe Tijd graag het voordeel van de twijfel.
De initiatiefnemers (waaronder Maurice de Hond) zijn van mening dat het bestaande onderwijs te veel gehinderd wordt door bestaande middelen en structuren om in te kunnen spelen op een veranderende samenleving, waarin bekwaamheden voor de 21ste eeuw een cruciale rol spelen. In een manifest en onderwijsconcept werken zij dit initiatief verder uit.
De nieuwste technologische ontwikkelingen (zoals de iPad) en het maximaal inzetten van informele leerkracht buiten de school zouden bij kunnen dragen bij het slechten van barrières voor eigentijds onderwijs. In hun onderwijsconcept schrijven de auteurs dat zij een andere fysieke structuur voor het onderwijs wensen, waarbij binnen- en buitenschools leren met elkaar samenhangen, de school van 8 tot 18.30 uur open is en ouders nauw betrokken worden bij de realisatie van het onderwijs.
Andere sleutelwoorden zijn: adaptief leren, aandacht voor de individuele en brede talentontwikkeling, een ‘open source’-benadering die uitwisseling mogelijk moet maken, en samenwerking met het bedrijfsleven.
De school is kleinschalig van aard. Drie leerkrachten werken met maximaal 40 leerlingen, in ruimtes die multifunctioneel inzetbaar zijn. Het leren vindt in de regel individueel of in kleine groepjes plaats. Leerlingen leren vooral op basis van een eigen leerweg, die op de individuele interesses en mogelijkheden van leerlingen zijn gericht. Een elektronische leeromgeving neemt een centrale plaats binnen het onderwijs in.
Wat mij betreft kun je hier heel wat kritische kanttekeningen bij plaatsen. Ik zal dat zo meteen ook doen. Maar allereerst wil ik toch mijn steun uitspreken voor dit initiatief. Ik herken en onderstreep de kritiek van de samenstellers van het manifest op het bestaande onderwijs. Irene Felix, Erik Verhulp, Maurice de Hond en Luc de Vries laten het echter niet bij het bekritiseren van het bestaande onderwijs, maar komen met een alternatief waarbij de bekwaamheden van de 21ste eeuw, uitgaan van talenten van lerenden en een alternatieve didactiek centraal staan. Zij proberen onderwijs vorm te geven waarbij nieuwe technologieën door leerlingen binnen een hybride leeromgeving op een activerende manier gebruikt worden. Dapper is ook dat men de lange vakanties ter discussie stelt, en dat men tegelijkertijd de samenwerking zoekt met diverse belanghebbenden (zie ook de inspanningsverplichting voor ouders).
Uiteraard valt op de uitwerking nog wel het één en ander af te dingen:
- Uiteraard behoeft het onderwijskundig concept nog de nodige uitwerking. Ik lees bijvoorbeeld weinig over de wijze van beoordelen. Wat ik echter echt mis, is meer informatie over de pedagogische visie. Ik mis onder meer aandacht voor zorgleerlingen.
- Onderwijs voor een Nieuwe Tijd meent dat bestaande structuren belemmerend werken voor het realiseren van eigentijds onderwijs. Maar ook dit initiatief zal binnen het bestaande onderwijssysteem gerealiseerd moeten worden. Het is de vraag of dat wel lukt, en hoe men daar mee om denkt te gaan.
- Een aantal uitgangspunten van dit onderwijs vindt zijn grondslag in ‘het nieuwe leren‘. De auteurs gaan echter niet in op de kritiek op bijvoorbeeld het leren op basis van eigen interesses. En wat doe je als een leerling bijvoorbeeld veel structuur blijkt nodig te hebben? Wel wil men onderzoek laten doen naar de effecten van deze manier van onderwijs.
- Ik ben erg benieuwd naar de kosten van deze manier van onderwijs. Is de gekozen schaalgrootte niet te klein om deze manier van onderwijs efficiënt vorm te geven? Het gebruik van financiële verplichtingen voor ouders (ook via de aanschaf van iPads) belemmert natuurlijk de toegankelijkheid van het onderwijs (dit worden toch geen particuliere scholen?). Verder heeft gesponsord onderwijs veel haken en ogen (de kloof tussen rijke en arme scholen is in de VS bijvoorbeeld erg groot). ‘Steve Jobs’-scholen kunnen wel eens bijdragen aan het verder vergroten van de maatschappelijke ongelijkheid. Dat moet voorkomen worden.
- De voorbeelden van educatieve ICT-toepassingen zijn niet altijd goed gekozen. Ik zou bijvoorbeeld niet weten wat je met “Andere Tijden” of “In Europa” bij groep 1 t/m 3 van het basisonderwijs aan moet. En hoe je les moet geven via de agenda applicatie iCal is mij een raadsel.
- Wat moet een school met drie docenten met een functiebouwwerk dat verticaler en breder is dan het huidige? Daar is volgens mij niet integraal over nagedacht.
- De fixatie op de iPad is absurd. Het onderwijs moet zich nooit afhankelijk maken van welke ICT-leverancier dan ook. Het is ook de vraag hoe zich dit verhoudt tot de “open source” -benadering.
- Door de naam ‘Steve Jobs’ aan dit initiatief te verbinden, is men uiteraard verzekerd van publiciteit. Ik houd daar niet zo van. De associatie met Apple is al sterk door de iPad-fixatie. Bovendien was Jobs een tiran. Een briljante tiran, dat wel. Maar in de omgang met mensen, was hij vaak onmogelijk. Daar vernoem je geen school naar (pedagogische visie!). De betrokkenheid van Maurice de Hond met zijn brede netwerk staat ook garant voor aandacht. De Hond riep in de jaren negentig ook al van alles over het onderwijs. Daar houd ik ook niet zo van.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Jammer dat je zo negatief op hardware en de persoon van Maurice de Hondt reageert. Het gaat zeker niet om de iPad als zaligmakend voor alles. en Steve Jobs is gekozen als persoon die in staat is om veranderingen te bewerkstelligen. Niks meer en niks minder.
Je hebt de power om dit iniatitief te ondersteunen en dan verwacht ik eigenlijk meer van je dan alleen maar dit iniatitief verdient een kans.
De kritiek die je in deze analyse geeft kan ik alleen maar onderschrijven. Eerlijk gezegd is het een steunbetuiging die de poten onder de stoel van Maurice c.s. vandaan zaagt. Geen pedagogische visie, meer ongelijkheid, geen aandacht voor zorgleerlingen, onderwijs uitgeleverd aan een leermiddelenmonopolist, geen aandacht voor de rol en positie van de leraar, dictatorverering… Was het je bedoeling dit initiatief te steunen of om het een ‘zetje’ te geven?
In november 2011 publiceerden The Boston Consulting Group en uitgeverij ThiemeMeulenhoff “Technologie in het onderwijs, van struikelblok naar springplank”. Geen manifest over hoe onderwijs vormgegeven zou kunnen (laat staan moeten) worden, maar een beknopt essay met voorbeelden hoe technologie kan bijdragen aan de individuele talentontwikkeling van leerlingen / studenten. Een van de conclusies die de schrijvers trekken, is dat sinds er voor het eerst computers in de klas werden geïntroduceerd, we vooral hebben geleerd dat apparatuur, software, apps, webbased inhoud etc. niet voldoende zijn om leren en onderwijzen fundamenteel te herstructureren. Het creëren van die ommezwaai vereist namelijk:
• krachtig leiderschap bij het opzetten van een holistische strategie voor onderwijstechnologie
• inspanningen van schoolleiders om hun docenten op de meest effectieve en efficiënte manier in te zetten en te ondersteunen
• inspanning van docenten om hun professionaliteit blijvend op orde te houden en te verbeteren
• een aantrekkelijke leerervaring voor leerlingen
• constante feedback van goede kwaliteit
• betrokkenheid van alle niveaus van het onderwijsstelsel
• ondersteunend beleid
• continu onderzoek en het delen van leerervaringen
Hoewel het rapport talloze initiatieven noemt waar technologie als springplank een cruciale rol heeft gespeeld bij onderwijsveranderingen, is het juist het inrichten van een dynamisch onderwijsprogramma dat leren op maat écht mogelijk maakt en de individuele talenten van kinderen écht helpt ontwikkelen. Niet een iPad.
Na al het aanvankelijk media getoeter, hield ook ik mijn hart vast. In ieder geval werd de suggestie gewekt dat men uitging van de valse veronderstelling dat een apparaat een onderwijskundig veranderingsproces op gang zou gaan brengen. Iedereen die bij het primair proces van het onderwijs betrokken is, docenten voorop, weet dat dat niet waar is. Nu het manifest, ondersteund door het filmpje, de nuances wat meer heeft geaccentueerd, moeten we het initiatief van O4NT op z’n minst het voordeel van de twijfel geven.
In het hierboven genoemde rapport concluderen de makers ook: “De voorlopers zijn vermoedelijk de instellingen die de steun hebben van vooruitstrevende beleidsmakers die bereid zijn om een ‘ecosysteem’ voor verandering te creëren.” Ik hoop in ieder geval dat dat is waar de initiatiefnemers van O4NT zich vooral op willen richten. Dat ze daarvoor de iPad als handige kruiwagen gebruiken, is ze gezien de populariteit en de mogelijkheden van het apparaat nauwelijks kwalijk te nemen. Uitgeverij ThiemeMeulenhoff doet met de Schooltas app in aanvang niets anders, maar heeft wel het uitgangspunt gekozen dat men samen met docenten en beleidsmakers het leren opnieuw wil uitvinden. Met app en web. En vanuit de overtuiging dat rijkdom (aan bronmateriaal), reikwijdte (voor elk kind moet een goede docent bereikbaar zijn)en resultaat (meet en toon aan wat de investeringen in onderwijs opleveren) belangrijke maatschappelijke issues zijn.
De initiatiefnemers verdienen dat hen ook een hart onder de riem wordt gestoken. Want als men binnen bestaande onderwijsstructuren de voorgestelde veranderingen waar wil maken, dan zal er aanzienlijk meer overhoop moeten dan alleen een iPad in de klas introduceren. Dan heb je schoolmanagement en docenten nodig die -in weerwil van bestaande wetgeving en CAO’s- hun nek uit willen steken voor:
• een dynamisch onderwijsprogramma waar continu monitoren, beoordelen, toetsen, bijstellen standaard is;
• een school die zich onttrekt aan het keurslijf van jaarklassen, roosters, schooltijden en schoolvakanties;
• een financiële benadering die uitgaat van wat men met leerlingen wil bereiken en daar de geldstromen op aanpast, i.p.v. met het zogenaamd geoormerkte geld van de lumpsum financiering onderwijs te construeren.
Net als Wilfred Rubens in zijn blog bepleit, ben ook ik van mening dat de fixatie op de iPad absurd is. Toegegeven, het apparaat en zijn uitvinder hebben een geweldige ‘upswing’ teweeg gebracht, maar het onderwijs moet zich nooit afhankelijk maken van één ICT-leverancier. Dat doet men –terecht- bij uitgeverijen ook niet, want daar omarmt men juist de partij die voorstander is van open educational resources.
Tenslotte hoop ik dat het bij O4NT niet blijft bij kortstondige nieuwswaarde, ingegeven door de media-aandacht die Maurice de Hond naar zich toe heeft weten te trekken. Want dan zou dat het enige succes zijn dat uiteindelijk geboekt is: Maurice de Hond staat weer op de kaart.
Wie “Technologie in het onderwijs, van struikelblok naar springplank” wil lezen, het is gratis te downloaden via http://www.thiememeulenhoff.nl/nieuws/2012/01/bcg-rapport—technologie-in-het-onderwijs
Basisschool docenten die willen ervaren wat de iPad tot nu toe in het voortgezet onderwijs mogelijk heeft gemaakt, kunnen een kijkje nemen op http://tm.thiememeulenhoff.nl/schooltas
Mijn blog post was echt niet als ‘kiss of death’-bedoeld. Ik hoop dat de initiatiefnemers e.e.a. verder uitwerken en veranderen.
Dank voor je uitvoerige en genuanceerde reactie. En voor de verwijzing naar het rapport. Er zijn natuurlijk veel essays over een ander onderwijs geschreven. O4Nt laat het niet bij woorden. Ik hoop, net als jij, dat ze het verder handen en voeten kunnen geven, aanpassingen aan hun concept doen en e.e.a. verder uitwerken.
Wat een bla bla. Wat een aannames, veronderstellingen en zelfverkondigde waarheden.
Stap eens uit de zo bekende lijst en bekijk het schilderij eens van een afstand.
Stel nog eens de vraag waarom en waartoe onze kinderen scholen.
Wat maakt de kinderen blij? Wat maakt de leerkrachten blij? Wat gaat een verschil maken voor onze samenleving?
Droom!
Boekhouders zijn er al genoeg.
Natuurlijk, je mag/jullie mogen ook in het eigen hokje, in de eigen werkelijkheid blijven zitten.
Veel plezier.
Jouw bericht was in de spam-box terecht gekomen. Ik ben blij dat je de iPad als niet zaligmakend beschouwd. Ik vind het zelf een geweldig apparaat, maar zie ook het risico van monopolievorming. Als mensen de naam ‘Steve Jobs’ kiezen vanwege zijn drive voor innovatie, en daar verder niet bij na denken, dan vind ik dat eerlijk gezegd knap naïef. Of de wens om publicitair te scoren is zo groot, dan men negatieve associaties voor lief neemt. Het zoeken van de publiciteit hebben de initiatiefnemers natuurlijk uitstekend ‘afgekeken’ van Apple.
Ik moet je eerlijk zeggen dat ik me nog heb ingehouden als het gaat om personen.
Dank dat je vindt dat ik de power heb om dit initiatief te steunen. Ik ben daar ook toe bereid. Ik zou best in het schoolbestuur van een Nijmeegse school willen zitten. Maar dan kiezen we niet de naam ‘Steve Jobs’, binden we ons niet aan één merk, en werken we een aantal zaken verder uit.
Wat vind je ‘bla, bla’, aannames, veronderstellingen en zelfverkondigde waarheden? De opvattingen van de initiatiefnemers van de ‘Steve Jobs’-scholen of mijn opmerkingen daarbij? Kom svp met argumenten. Ik kan hier weinig mee.
Prima initiatief. GO,
Ik reageerde op enkele reacties.
Ik begrijp de nuance volkomen Wilfred, en ik wil er dan ook weinig meer aan toevoegen dan mijn totale verbazing over het feit dat de initiatiefnemers van #O4NT niet ook op deze plaats in gesprek gaan. Juist bij onderwijs voor een nieuwe tijd past ook nieuwe communicatie en niet vooral een PR-push…