Over intelligente collectiviteiten

In de Volkskrant van woensdag j.l. stond een artikel van hoogleraar Herman van Gunsteren over het fenomeen Wisdom of Crowds, het fenomeen dat menigten slimmer kunnen zijn dan de individuen die deel uit maken van die menigte. Van Gunsteren staat in het artikel stil bij het fraaie boek van James Surowiecki over dit onderwerp.

Hij vat mooi samen onder welke voorwaarden een groep mensen zonder leiding tot resultaten komt die intelligenter zijn "dan de doorsnee leden van de groep".  Op de eerste plaats moet er sprake zijn van een diversiteit aan meningen binnen die groep.  De tweede voorwaarde is dat leden van de groep op een onafhankelijke manier tot hun mening komen, en niet uitsluitend omdat hun opvatting bepaald wordt door anderen. Voorwaarde drie -zo vat Van Gunsteren samen- is decentralisatie: er is sprake van specialisatie binnen de groep en de leden gebruiken lokale kennis. Tenslotte is aggregatie de vierde voorwaarde voor een intelligente collectiviteit. Dat betekent dat er een mechanisme moet zijn waardoor individuele meningen worden omgezet in een gemeenschappelijke beslissing.

Helaas gebruikt Van Gunsteren ook de term ‘kudde’.  Een term met een negatieve lading, als je mij vraagt. ‘Menigte’, ‘massa’ of -nog beter- ‘collectiviteit’ heeft mijn voorkeur.

Zie ook ‘Gemeenschappelijke intelligentie’ en de ‘wijsheid van de menigte’