Markt ELO’s in beweging (en BlackBoard verliest terrein)

Willem van Valkenburg laat een afbeelding zien uit een presentatie van Delta Initiative over de ontwikkeling van de markt van elektronische leeromgevingen (learning management systems) in de VS. Je kunt de slides bekijken, en ook de opgenomen presentatie (aanrader!). Michael Feldstein blogt er ook over.

Wat laat deze grafiek zien (vooral als je de toelichting erbij beluisterd)?

• Het initiatief voor ELO's is oorspronkelijk genomen -vaak eind jaren negentig- door universiteiten. De 'gesloten' software ELO's zijn daarna vermarkt.
• Onderwijskundige innovaties van ELO's vonden vooral plaats in de periode 1997-2004. De laatste vijf jaar is dus nauwelijks sprake van didactische vernieuwingen.
• Oplossingen waarvoor je rond het jaar 2000 40-60 duizend dollar betaalde, kosten nu tussen de 100 en 400 duizend dollar. Een zeer forse groei.
• De omzetgroei van ELO's wordt vooral veroorzaakt door de hogere kosten, niet door het toenemend aantal gebruikers.
• BlackBoard is vooral gegroeid door overnames van Angel Learning en WebCT. De laatste jaren heeft BlackBoard duidelijk aan marktaandeel verloren (vergeleken met BlackBoard, WebCT en Angel Learning apart).
• Onduidelijk is wat bedrijven als Microsoft of Oracle/Peoplesoft op deze markt gaan doen. Opvallend is dat 's werelds grootste educatieve Pearson in het rijtje "Microsoft en Oracle/Peoplesoft" wordt genoemd. Pearson heeft vrij recent de ELO Fronter overgenomen. De spreker maakt daar geen melding van. Hij durft ook geen uitspraken te doen over de impact van social software op de markt van elektronische leeromgevingen.

De volgende dia laat zien dat het marktaandeel van BlackBoard (en WebCT) in het Amerikaanse hoger onderwijs in de periode 2005-2008 is gedaald van 75,3% naar 56,8%. Men is dus nog steeds de grootste marktspeler, maar 'Big Black' verliest duidelijk terrein. Opvallend is ook de groei van de open source ELO's Moodle (nu nummer 2 met 10%) . Het marktaandeel van Sakai is gering en licht groeiende (in 2008: 3,8%). Marktaandeel wordt hier overigens vertaald in het 'campus-breed' gebruiken van de ELO. Het zegt dus niets over het aantal gebruikers (de ene universiteit is groter dan de andere, blijkt uit dia 20).

Er is dus sprake van dynamiek in de markt van ELO's. De presentatoren stellen daarbij dat grote veranderingen veroorzaakt worden door leveranciers (overnames e.d.), en niet door keuzes en behoeften van onderwijsinstellingen. Men noemt de markt zelfs 'ongezond' omdat gebruikers zich vooralsnog niet als klant gedragen.

De ontwikkelingen op deze markt verlopen m.i.  traag. BlackBoard is op z'n retour maar zal voorlopig nog wel de grootste ELO bijven. Open source ELO's zijn in opkomst, maar zullen BlackBoard voorlopig niet van de troon stoten. Ook verwachten de onderzoekers niet dat gehoste oplossingen op korte termijn dominant zullen worden. De complexiteit van een eventuele overstap is vermoedelijk debet aan de trage marktontwikkeling.

En in Europa en Nederland?

Ik ken geen vergelijkbaar onderzoek in Europa of Nederland, maar ik verwacht dat de situatie hier anders is. Vooral ook als je kijkt naar andere onderwijssoorten. Aan deze kant van de oceaan worden oplossingen als Design2Learn volgens mij nauwelijks gebruikt, maar kennen wij bijvoorbeeld wel Fronter, N@tschool, It's Learning en Teletop. Met met name Moodle maken deze applicaties volgens mij dat BlackBoard hier een veel minder dominante positie inneemt (als je breder kijkt dan de universitaire wereld).

Waarom is dit onderzoek relevant?

Bij de selectie of heroverweging van een ELO wordt vaak gekeken naar de marktontwikkeling. Ik ken menig instituut dat jaren geleden voor BlackBoard koos omdat collega-instellingen dat ook deden. BlackBoard's marktpositie kan steeds minder als argument gelden voor de aanschaf ervan. De presentator merkt aan het begin van zijn inleiding ook terecht op dat je vooral naar de meest geschikte oplossing voor 'jouw' behoeften moet kijken (er is niet één beste ELO).